» Η Τουρκία απομονώνεται στην Ανατολική Μεσόγειο. «

 

Των Daniel Dombey, Heba Saleh και John Reed 

Η Τουρκία χάνει την ικανότητα δημιουργίας συμμαχιών στην περιοχή. Πώς συνασπίζονται Κύπρος, Ελλάδα, Αίγυπτος και Ισραήλ εναντίον της Άγκυρας και πόσο αποτελεσματικό θα είναι το αντιτουρκικό μπλοκ. Οι προσδοκίες της Οάσινγκτον και οι ευάλωτες ισορροπίες.

 Αίγυπτος και Κύπρος εμβαθύνουν την ενεργειακή τους συνεργασία καθώς είναι προφανές ότι δημιουργείται αντιτουρκικό μπλοκ στην ανατολική Μεσόγειο, υπονομεύοντας ενδεχομένως τις αμερικανικές ελπίδες ότι τα αποθέματα φυσικού αερίου θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη χαλάρωση των εντάσεων.

Στην τριμερή συνάντηση Αιγύπτου – Κύπρου – Ελλάδας που έγινε στη Λευκωσία την Τρίτη, ο Σερίφ Ισμαήλ, ο υπουργός Πετρελαίου της Αιγύπτου είπε πως το Κάιρο θα επιταχύνει τις διαπραγματεύσεις για τη μεταφορά κυπριακού αερίου με στόχο την κάλυψη εγχώριων αναγκών και ενδεχομένως την επανεξαγωγή.
Η αξιοποίηση του αερίου είναι θέμα έντονης τριβής μεταξύ Κύπρου και Άγκυρας. «Θα πρέπει να γνωρίζουν ότι εάν προσπαθήσουν να ψάξουν για πετρέλαιο ή φυσικό αέριο νότια της Κύπρου, δεν θα το επιτρέψουμε» δήλωσε ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου και συμπλήρωσε: «Η Μεσόγειος είναι και δική μας θάλασσα,  εάν χρειαστεί θα κάνουμε κι εμείς γεώτρηση».
Η συνάντηση των υπουργών στη Λευκωσία όμως, ήταν μία από τις πολλές παρόμοιες συναντήσεις που έχουν γίνει, σε μία περίοδο επιδείνωσης των σχέσεων της Τουρκίας με αρκετά από τα γειτονικά της κράτη. Ο πρόεδρος της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι διεξήγαγε σύνοδο με τον πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Αναστασιάδη και τον Ελληνα πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά νωρίτερα αυτό το μήνα στο Κάιρο. Κύπρος και Αίγυπτος έχουν επίσης ενισχύσει τις σχέσεις τους με το Ισραήλ του οποίου οι σχέσεις με την  Τουρκία επιδεινώνονται, καθώς η Άγκυρα υποστηρίζει όλο και περισσότερο τη Μουσουλμανική Αδελφότητα και τη Χαμάς.
«Αυτό είναι μία ένδειξη του πόσο πολύ έχει αποδυναμωθεί η ικανότητα της Τουρκίας να δημιουργεί συμμαχίες στην περιοχή» δηλώνει ο Sinan Ulgen του Carnegie Europe και προσέθεσε ότι οι δεσμοί της Άγκυρας με ισλαμικά κινήματα εκλαμβάνονται ως απειλή για το status quo από ορισμένες χώρες. «Υπάρχει σίγουρα ένα στοιχείο αντιτουρκικού συνασπισμού που δημιουργείται εδώ, αν και θεωρώ ότι είναι ευάλωτο και αναποτελεσματικό».
Οι σχέσεις ανάμεσα στο Κάιρο και την Άγκυρα επιδεινώθηκαν απότομα από τότε που ο αιγυπτιακός στρατός εκτόπισε την κυβέρνηση των ισλαμιστών τον προηγούμενο χρόνο. Το Κάιρο είπε πρόσφατα ότι δεν θα ανανεώσει την τριετή συμφωνία του 2012 για το διαμετακομιστικό εμπόριο με την Τουρκία, που παρείχε μία εναλλακτική οδό από τη Συρία όπου ο πόλεμος μαίνεται ακόμη.
Εν τω μεταξύ, το Ισραήλ έχει έρθει πιο κοντά με την Αίγυπτο, ενώ οι δικές του σχέσεις με την Τουρκία γίνονται όλο και πιο δύσκολες, παρά την προσπάθεια για ανάκτηση των διπλωματικών σχέσεων τον προηγούμενο χρόνο.
Η Κύπρος αρνείται ότι επιδιώκει τη διαμόρφωση αντιτουρκικού συνασπισμού, αλλά οι εντάσεις μεταξύ των δύο χωρών έχουν αυξηθεί αξιοπρόσεκτα τις τελευταίες εβδομάδες λόγω του ζητήματος των υδρογονανθράκων.
Τον προηγούμενο μήνα, η Τουρκία έστειλε το Μπαρμπαρός στα χωρικά ύδατα της Κύπρου – με στρατιωτική συνοδεία – αναγκάζοντας τη Λευκωσία να σταματήσει τις συνομιλίες για την ενοποίηση του νησιού. «Είναι εισβολή, είναι εντελώς παράνομο… να γίνεται τέτοια χρήση βίας ενάντια σε μία δημοκρατία που δεν είναι σε θέση να απαντήσει», είπε τότε ο Ιωάννης Κασουλίδης, υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου.
Η Άγκυρα, η οποία δεν έχει διπλωματικές σχέσεις με τη Λευκωσία, υποστηρίζει πως η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου θα πρέπει να συμφωνηθεί με την τουρκοκυπριακή μειονότητα και πως η ίδια η Τουρκία είναι η πιο εύλογη αγορά για το αέριο της Κύπρου.
Η Αίγυπτος όμως, αντιμετωπίζει προβλήματα έλλειψης αερίου και έχει ανακύψει ως εναλλακτική αγορά. Το Κάιρο εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο μεταφοράς του αερίου μέσω του Ισραήλ από ένα νέο υποθαλάσσιο αγωγό.
Ο κ. Κασουλίδης είπε στους Financial Times τον προηγούμενο μήνα, πως η Κύπρος βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις για να «συνδυάσει δυνάμεις και αγωγούς» ώστε να πάει απευθείας στους σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου της Αιγύπτου.
Η κυβέρνηση Ομπάμα εξακολουθεί να ελπίζει ότι η ανακάλυψη φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο μπορεί να φέρει τις χώρες της περιοχής πιο κοντά – και να λειτουργήσει ειδικότερα ως κινητήριος δύναμη στις συνομιλίες για την επανένωση της Κύπρου.
«Υπάρχει η ελπίδα ότι θα ενισχύσει την σταθερότητα και την ευημερία, φέρνοντας κοντά Ισραήλ, Τουρκία, Αίγυπτο, Ελλάδα και Κύπρο ενδεχομένως και το Λίβανο» δήλωσε ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν το σαββατοκύριακο, ζητώντας αποκλιμάκωση των σχέσεων και συμπλήρωσε: «Υπάρχει επίσης η δυνατότητα να έρθουν νέες  προμήθειες στην Ευρώπη, ενισχύοντας έτσι την ενεργειακή της ασφάλεια».