Όταν επικρατούν αλλότρια κίνητρα

Όταν λαμβάνονταν καθοριστικές αποφάσεις, τα στενά ιδιωτικά συμφέροντα και τα επικοινωνιακά παιγνίδια επικρατούσαν εις βάρος της κοινωνίας και της οικονομίας με κορύφωση τον Μάρτιο 2013. Έκτοτε το φαινόμενο συνεχίζεται αμείωτο. Τα γεγονότα το αποκαλύπτουν. Αν  και  δύσκολο να αλλάξει η πορεία ενόσω η κοινωνία  ανέχεται τέτοια φαινόμενα με τους πρωταγωνιστές τους.   

Τις προάλλες το Κέντρο Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής τεκμηρίωσε στην Υπο-Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής του Ευρωκοινοβουλίου (S&D) την άποψη ότι οι συνθήκες σήμερα επιβάλλουν θεμελιακή αναδιάρθρωση των ιδιωτικών χρεών που επικρέμονται στην περιφέρεια της Ευρωζώνης.  Σε αυτό στόχευε, μεταξύ άλλων, το πλαίσιο προτάσεων που υποβάλαμε γραπτώς στο Προεδρικό μετά το κούρεμα με κύριες εισηγήσεις α) Παρέμβαση για μείωση καταθετικών και δανειστικών επιτοκίων β) Σύσταση Εξώδικου Μηχανισμού Επίλυσης Τραπεζικών Διαφορών με δεσμευτικές αρμοδιότητες/εξουσίες ώστε να ομαλοποιούνται προβληματικά δάνεια (προσώπων και επιχειρήσεων) γ) Ακύρωση των καταχρηστικών προνοιών/πρακτικών/χρεώσεων που ασκούνται από το τραπεζικό σύστημα για δεκαετίες στην Κύπρο (όπως επιβάλλει η σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία) δ)  Προώθηση σχεδίων προπληρωμής μέρους των δανείων με μετρητά, έναντι αφαίρεσης τόκων, για να υπάρξει εισροή χρημάτων προς το τραπεζικό σύστημα χωρίς το φόβο νέου κουρέματος και ε) απονομή δικαιοσύνης. Τα πλεονεκτήματα πολλά και ουσιαστικά (ενδυνάμωση της εμπιστοσύνης στο  τραπεζικό σύστημα, μείωση επιτοκίων, αύξηση ρευστότητας, ανταγωνισμός, αποφυγή ενδιάμεσου κόστους δικηγόρων και δικαστηρίων κ.ά.). Επειδή προβλέπαμε ότι τα προβληματικά δάνεια θα αυξάνονταν και η εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα θα μειωνόταν, έπρεπε να επιδιωχθεί ένα θεσμικό πλαίσιο για να οδηγηθούμε σε νέα ισορροπία όπου πολλά δάνεια θα ομαλοποιούνταν μέσω διακανονισμού (συμπεριλαμβανομένων της διαγραφής τόκων και χρέους εν ανάγκη αλλά μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας) και με τη νομιμότητα να επικρατεί επιτέλους πάνω στο τραπεζικό θηρίο.  Μετά τον Μάρτη 2013, εφαρμόστηκε το αντίθετο. Η ζημιά και το ρίσκο των τραπεζών μεταφέρθηκε στην πλάτη της κοινωνίας, με σχεδιαστές στην Κύπρο εκείνους που εμφανίζονται προασπιστές της ελεύθερης οικονομίας! Και με δεδηλωμένους στόχους (π.χ. μείωση επιτοκίων, περιορισμός των προβληματικών δανείων, αύξηση ρευστότητας και εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα), φτάσαμε σήμερα στα αντίθετα αποτελέσματα. Ωστόσο, τα ίδια μυαλά συνεχίζουν στην ίδια πορεία, παρόλο που οι πιο … πονηροί σύμβουλοι οικονομίας του Προεδρικού επιχειρούν έντεχνα να αποστασιοποιηθούν υιοθετώντας φραστικά σήμερα εκείνα που πολεμούσαν όταν προτάθηκαν για εφαρμογή στην ώρα τους.  

Σήμερα λοιπόν υιοθέτησαν την επίμονη μας θέση για τις καταχρηστικές/παράνομες πρόνοιες και πρακτικές που εφαρμόζουν στα δάνεια για δεκαετίες οι τράπεζες στην Κύπρο. Δυστυχώς, στην πράξη άλλα γίνονται. Ιδού τρία παραδείγματα:    

·      Το νομοσχέδιο που επιδιώκει να περιορίσει την πρακτική των τραπεζών να αυξάνουν μονομερώς το επιτόκιο, τους επιτρέπει να επιβάλλουν μονομερώς οποιεσδήποτε άλλες χρεώσεις και ταυτοχρόνως νομιμοποιούνται προηγούμενες μονομερείς αυξήσεις επιτοκίου. 

·      Βάσει Οδηγιών της Κεντρικής Τράπεζας, η αναδιάρθρωση δανείου είναι δικαίωμα του δανειολήπτη, που όταν ζητηθεί θέτει σε ενέργεια την προβλεπόμενη διαδικασία. Οι τράπεζες το μετέτρεψαν σε δικό τους δικαίωμα απαιτώντας νέους εγγυητές και  πρόσθετες υποθήκες.

·      Οι τράπεζες προτείνουν αναδιαρθρώσεις δανείων στους ανυποψίαστους πελάτες τους με την καταχρηστική πρόνοια για δέσμευση τους ότι δεν θα προσφύγουν σε δικαστήριο να αμφισβητήσουν τυχόν παρανομίες των τραπεζών.

To πιο τρανταχτό παράδειγμα αλλότριων κινήτρων παραμένει το επικοινωνιακό παιγνίδι στο λεγόμενο πρώτο κούρεμα Μάρτιο 2013.  Ως γνωστόν,  ο Μ. Ντράγκι (Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας) δήλωσε ΔΗΜΟΣΙΑ (4 Απριλίου 2013) ότι το η αρχική συμφωνία στο Eurogroup ακυρώθηκε την επόμενη μέρα μέσω τηλεδιάσκεψης επειδή κρίθηκε σοβαρό λάθος να φορολογηθούν οι εγγυημένες καταθέσεις. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και λεγόμενοι ειδικοί στα ΜΜΕ, επιμένουν ως τώρα να προβάλλουν ως σωστική επιλογή κάτι που δεν υπήρξε ποτέ ως επιλογή. Σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, μια τέτοια παραπλάνηση θα προκαλούσε θύελλα διαμαρτυριών εναντίον της Κυβέρνησης που το εφάρμοσε. Η δική μου πρόθεση είναι απλά να αποκαλυφτεί η αλήθεια με σκοπό να αξιολογήσει καθένας όλους εμάς που επιδιώκουμε σήμερα ρόλο στον προβληματισμό γύρω από την περαιτέρω πορεία μας.  

Κώστας Μαυρίδης-Ευρωβουλευτής