Γιατί η Κύπρος είναι ξεχωριστή περίπτωση

Η συζήτηση για το χρέος στην υπόλοιπη Ε.Ε. επικεντρώνεται στην διαχείριση του τεράστιου κρατικού χρέους που με συρρικνωμένο ΑΕΠ καθιστά την αποπληρωμή του αβέβαιη έως αδύνατη. Αυτός ο κίνδυνος αφορά  την περιφέρεια της Ε.Ε. (π.χ. Ελλάδα, Πορτογαλία κ.ά.) και για αυτό συζητούνται μέτρα όπως κούρεμα δημόσιου χρέους και χαμηλό επιτόκιο χρηματοδότησης με σκοπό να περιοριστεί το χρέος και να καταστεί εξυπηρετούμενο. Το δημόσιο χρέος είναι πρόβλημα και στην Κύπρο, αλλά κύριο πρόβλημα είναι επίσης το ιδιωτικό χρέος το οποίο χρωστούν οι πολίτες και οι επιχειρήσεις προς τις τράπεζες. Εξού και τα προβληματικά δάνεια. Αυτό κάνει την Κύπρο μια ιδιαίτερη περίπτωση επειδή ο τραπεζικός τομέας έπαυσε να εκπληρώνει τις λειτουργίες του ομαλά και αυτό νεκρώνει προοπτικές ανάπτυξης με επενδύσεις.  Άλλωστε,  η προϋπόθεση ομαλής λειτουργίας τραπεζικού τομέα είναι στους κύριους στόχους του Γιούνκερ, νέου Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πράγμα που ενδυναμώνει τα  επιχειρήματα μας.   

Η πολιτική ορθολογισμού του όλου προβλήματος στην Κύπρο ώστε να  περιλαμβάνεται το ιδιωτικό χρέος προς τις τράπεζες, όπως έχουμε πολλές φορές τεκμηριώσει μέσω συγκεκριμένων προτάσεων, δεν έτυχε σοβαρής αντιμετώπισης στην ώρα του εκ των προτέρων. Αντιθέτως, το μνημόνιο μετέφερε τις ζημιές των τραπεζών στην κοινωνία κι εκεί όπου υπήρχαν δυνατότητες διαμόρφωσης οικονομικής πολιτικής, το Προεδρικό επέλεξε την κρατική παρέμβαση υπέρ των τραπεζών (στο όνομα του δημοσίου συμφέροντος), ενώ τα μέτρα υπέρ των αδυνάτων και της κοινωνίας αφέθηκαν στην αυτορρύθμιση της ελεύθερης αγοράς και στην μεγαλοψυχία των τραπεζών π.χ. επιτόκια, αναδιαρθρώσεις δανείων κ.ά.  

Φτάσαμε σήμερα σε αδιέξοδο, με τη νομοθεσία για τις εκποιήσεις να παρέχει ένα συντριπτικό  όπλο στις τράπεζες (π.χ. εκποίηση ακινήτου χωρίς δικαστική διαδικασία).  Οι τεράστιες ευθύνες της Κυβέρνησης Χριστόφια δεν αντισταθμίζουν τα σοβαρά λάθη από τον Μάρτιο 2013 από τους σημερινούς κυβερνώντες αλλά και πριν. Για παράδειγμα, τι σημαίνει  η δήλωση του Προέδρου του σημερινού κυβερνώντος κόμματος ο οποίος εν μέσω απανωτών αποκαλύψεων για τραπεζικές απατεωνιές κόμπαζε τότε ότι «στην Κύπρο έχουμε τους καλύτερους τραπεζίτες» από τους οποίους το κράτος όφειλε να πάρει μαθήματα οικονομικής διαχείρισης;  Παρεμπιπτόντως, τόσο καλοί τραπεζίτες (!) που χωρίς κρατική στήριξη θα κατέρρεαν. Και το όπλο των εκποιήσεων διεκδικείται σήμερα από τις τράπεζες επειδή το επιχειρηματικό ρίσκο που ανέλαβαν κατέληξε σε ζημιές  (με τα προβληματικά δάνεια) και επιδιώκουν να μεταθέσουν πάλι την δική τους ευθύνη και ζημιές στους ώμους της κοινωνίας.

Ωστόσο, οι εκβιασμοί της Τρόικας είναι υπαρκτοί και οι περιστάσεις υποχρεώνουν να εξετάσουμε επιλογές για να αποτραπεί η συντριβή.  Όπως διαμορφώθηκαν οι εξελίξεις, μια λογική διέξοδος είναι η  Κυβέρνηση να φέρει ενώπιον της Βουλής ένα πλαίσιο προστασίας της κοινωνίας απέναντι στο τραπεζικό τέρας. Σήμερα, δεν παρέχεται δεύτερη ευκαιρία στον «πνιγμένο» που αδυνατεί να πληρώσει τα δάνεια του όπως αλλού. Αυτή η  ιδιαιτερότητα (δείγμα της τραπεζικής παντοκρατορίας στην Κύπρο), καθιστά την Κύπρο εξαίρεση στους κανόνες λειτουργίας των τραπεζικών συστημάτων αλλού. Ακόμη και σήμερα, δεν υπάρχει δεύτερη ευκαιρία επαναδραστηριοποίησης, ούτε μέσω αναδιάρθρωσης αφού οι τράπεζες προσάρμοσαν τις Οδηγίες της Κεντρικής Τράπεζας στα μέτρα τους, ούτε με την πτώχευση ως ύστατη διέξοδο. Πρόκειται για απηρχαιωμένο σύστημα που κανένας από όσους κόπτονται για τον εκσυγχρονισμό των εκποιήσεων δεν αναφέρεται ενώ επαναλαμβάνουν τα περί «εργαλείου για τις τράπεζες».  Δυστυχώς, το ιδιωτικό χρέος που  συσσωρεύτηκε πάνω στην κοινωνία σε σχέση με την μείωση των εισοδημάτων (πολλοί δεν έχουν καν εισόδημα), λειτουργεί πλέον ως βόμβα στην οικονομία και στρεβλώνει τα κίνητρα εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος. Από την άλλη, αυτό που για χρόνια λειτουργούσε και ακόμη λειτουργεί στην  Κύπρο δεν είναι ένα νομιμοποιημένο τραπεζικό σύστημα. Είναι ένα σύστημα που λειτουργεί έξω από την ευρωπαϊκή νομοθεσία και που χωρίς την κάλυψη της εγχώριας εξουσίας, θα είχε προ καιρού καταρρεύσει.  

Κώστας Μαυρίδης-Ευρωβουλευτής