ΠΟΙΟΣ ΘΑ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ;

Στην Κύπρο, μεγάλος χαμένος τα τελευταία χρόνια υπήρξε η επιστήμη της οικονομίας. Όχι μόνο  λόγω  των πολιτικών προσώπων που μολύνουν με δογματικές απόψεις  θέματα που έπρεπε να αναλυθούν επιστημονικά.  Αυτό συμβαίνει συχνά και αλλού, εντός και εκτός Ε.Ε. Το κυπριακό φαινόμενο έγκειται στο ότι μια συγκεκριμένη δογματική αντίληψη της οικονομίας -που στην πράξη υπηρετεί τα εμπεδωμένα συμφέροντα μεγαλοεπιχειρηματιών και τραπεζών-, έχει επικρατήσει ως η μοναδική επιστημονική λογική (!) για αντιμετώπιση της κατάστασης. Κι έντεχνα και μεθοδευμένα αυτοπροβάλλεται ως η επιστημονική θεώρηση των πραγμάτων σε αντιπαράθεση με τον δογματισμό της αριστεράς, χωρίς άλλες επιλογές. Στην Κύπρο, η θεωρία αυτή εκφράζεται από το προεδρικό οικονομικό συμβούλιο που υπηρετεί πολιτικά τους στόχους του Προεδρικού.  

Ο στόχος για πολιτικές που υπηρετούν το συνολικό συμφέρον της κοινωνίας, εξυπακούει επιλογές. Στην Κύπρο, η ως άνω σχολή σκέψης εναποθέτει το συμφέρον της κοινωνίας στις επιλογές της … αγοράς, αγνοώντας παντελώς ότι είμαστε εν μέσω μιας πρωτοφανούς οικονομικής δυσπραγίας και οι κανόνες της αγοράς συχνά αποτυγχάνουν να ενσωματώσουν το συνολικό συμφέρον της κοινωνίας. Κι ενώ μιλάνε για επιλογές της αγοράς, στην πραγματικότητα εννοούν να αφήσουμε στις τράπεζες να κάνουν τις επιλογές. Ενώ, είναι παραδεκτό ότι υπό ορισμένες συνθήκες υφίσταται επιλογή μεταξύ πληθωρισμού και ανεργίας, ή μεταξύ φτώχειας και ελάχιστου κατώτατου μισθού, για τους εν λόγω δογματικούς, τέτοιες επιλογές αποτελούν εξ ορισμού  αυταπάτη. 

Πρόσωπα που λόγω επιστημονικής/ακαδημαϊκής ιδιότητας, όφειλαν να προασπιστούν την επιστήμη, προσαρμόστηκαν στην εξουσία χάριν ωφελημάτων (διορισμοί, πολιτική δράση, προβολή στα ΜΜΕ κ.ά.). Άλλοτε, στρέβλωσαν επιστημονικούς κανόνες και ταύτισαν το δημόσιο συμφέρον με το ιδιωτικό. Υπήρξε περίπτωση που δύο της ίδιας θεωρίας -μέλη του προεδρικού συμβουλίου οικονομίας-  φιλοξενούνταν το ένα βράδυ ο ένας και το άλλο ο άλλος στις ειδήσεις δύο τηλεοπτικών σταθμών και έλεγαν το ίδιο πράγμα. Ο μέσος πολίτης εύλογα θα θεωρούσε όσα παρέθεταν ως την μοναδική επιστημονική λογική, απέναντι στον δογματισμό της  αριστεράς. Φυσικά, οι ίδιοι γνωρίζουν την αδυναμία τους και φροντίζουν να είναι μόνοι τους ή να αντιπαρατίθενται μόνο με την αριστερά ώστε να διασφαλίζουν την νίκη...    

Με τέτοιες θεωρίες, φορτώθηκαν αρκετά δις ζημιές των τραπεζών στις πλάτες της αθώας κοινωνίας χωρίς ουσιαστικά αντισταθμιστικά μέτρα υπέρ του πολίτη που καταπλακώθηκε από τα χρέη. Και συνεχίστηκε να λειτουργεί ένα πλαίσιο νομιμότητας εις βάρος των πολιτών και υπέρ των τραπεζών. Κι έγινε παρέμβαση για μείωση των καταθετικών επιτοκίων μετά το κούρεμα (Απρίλιο 2013), αλλά έκτοτε κάθε ενέργεια για μείωση των δανειστικών επιτοκίων, για ακύρωση καταχρηστικών/παράνομων προνοιών και πρακτικών και χρεώσεων, θεωρείται επιστημονικά λάθος. 

Στην Κύπρο, εκτός από τις δογματικές θεωρίες της αριστεράς, έχουμε και τις δογματικές θεωρίες της δεξιάς. Τι θα γινόταν στην Κύπρο αν κάποιος σύστηνε την καθιέρωση ελάχιστου κατώτατου μισθού για το σύνολο των επαγγελμάτων (και όχι 5-6 που είναι τώρα); Μια τέτοια σύσταση θα προκαλούσε κύμα αντιδράσεων από φορείς εργοδοτών που θα θίγονταν τα συμφέροντα τους. Φυσικά, πρόθυμοι θεωρητικοί με τον μανδύα της επιστήμης θα εξηγούσαν (χωρίς αντίλογο)  πόσο επιστημονικά σωστοί είναι οι φορείς των εργοδοτών. Μιλάμε για τους ίδιους επιστήμονες που στο πρώτο Eurogroup (2013) δεν αντιλήφθηκαν το τεράστιο επιστημονικό λάθος για κούρεμα των εγγυημένων καταθέσεων.

Παρεμπιπτόντως, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) κάλεσε πρόσφατα την αμερικανική Κυβέρνηση να αυξήσει τον κατώτατο μισθό για να περιορίσει την φτώχεια. Η σύσταση του ΔΝΤ βασίστηκε σε δύο εκτιμήσεις. Η επαναφορά της οικονομίας σε επίπεδο πλήρους απασχόλησης πρόκειται να καθυστερήσει μερικά χρόνια και ο πληθωρισμός δεν είναι κίνδυνος. Παρά τις όποιες διαφορές , για την Κύπρο και την Ε.Ε. ισχύουν και τα δύο σε μεγαλύτερο βαθμό. Όποιος δεν πάσχει από δογματισμό κατανοεί και ξεχωρίζει το σημαντικό και ορθολογιστικό. Όποιος θέλει άλλα θα βρίσκει κάτι ασήμαντο για να παρελαύνει ως ο εκπρόσωπος της επιστήμης, ενόσω τα ΜΜΕ το επιδιώκουν (δυστυχώς!) και η κοινωνία το ανέχεται.   

Κώστας Μαυρίδης