“Θράκη 2015: Η σαρία ζει και βασιλεύει!’’

 

Γράφει η Χριστιάννα Λούπα

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον πληροφορηθήκαμε πρόσφατα πως η 65χρονη Σατιτζέχ Μόλα Σάλι, μουσουλμάνα χήρα από τη Θράκη, είναι η πρώτη πολίτης που προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εναντίον της σαρία, δηλαδή του άγραφου ιεροϊσλαμικού νόμου.
Πράγματι, όπως διαβάζουμε στο άρθρο της Αγγελικής Μπούμπουρα στο News247.gr (14/3/15), ο εκλιπών σύζυγος της Σάλι είχε αφήσει διαθήκη σε συμβολαιογράφο κηρύσσοντάς την αποκλειστική κληρονόμο του. Οι συγγενείς του όμως προσέφυγαν στον μουφτή Κομοτηνής, ο οποίος ερμηνεύοντας κατά την κρίση του το Κοράνι, δεν έκανε δεκτή τη διαθήκη, απορρίπτοντας έτσι την ελληνική νομοθεσία, όπως αυτή διέπεται από τον Αστικό Κώδικα. Κατόπιν, η χήρα προσέφυγε στον Άρειο Πάγο, ο οποίος επιβεβαίωσε (με μια απόφαση του 2013) ότι η Σαρία υπερισχύει της ελληνικής νομοθεσίας σε παρόμοια θέματα που αφορούν το Κληρονομικό Δίκαιο.
Ας ρίξουμε όμως μια ματιά στο ιδιότυπο νομικό καθεστώς που ισχύει σε μια ολόκληρη περιφέρεια της Ελλάδας, τη Θράκη. Όσο κι αν ακούγεται παράξενο, η απονομή Δικαιοσύνης για τους μουσουλμάνους της Θράκης είναι αρμοδιότητα του μουφτή, ενός ιεροδίκη χωρίς τις παραμικρές νομικές γνώσεις, ο οποίος εφαρμόζει τη σαρία, δηλαδή τον άγραφο ιεροϊσλαμικό νόμο, κατά το δοκούν.
«Σε χωρίζω, σε χωρίζω, σε χωρίζω», μπορεί ο μουσουλμάνος σύζυγος να πει μπροστά στο μουφτή κι έτσι απλά να βγει το διαζύγιό του, σύμφωνα με τη σαρία,  που στη Δυτική Θράκη εξακολουθεί να διακυβεύει το Οικογενειακό και Κληρονομικό Δίκαιο των ελλήνων μουσουλμάνων.
Σύμφωνα με το «νομικό» αυτό απολίθωμα, εξ άλλου, η γυναίκα δεν δικαιούται να ζητήσει διαζύγιο. Την επιμέλεια των παιδιών, σε περίπτωση διαζυγίου, έχει η μητέρα για τα αγοράκια μέχρι τα επτά τους χρόνια, για τα κοριτσάκια μέχρι τα εννιά. Μετά τα παίρνει ο πατέρας χωρίς δεύτερη κουβέντα. Η γυναίκα δικαιούται μόνο τρίμηνη διατροφή – που στην πράξη ούτε κι αυτή επιδικάζεται – ενώ υποχρεώνεται να φύγει από τη συζυγική εστία, παίρνοντας μαζί της μόνο ό,τι της ανήκε κατά τη μέρα του γάμου.
Σε όλες τις αποφάσεις διαζυγίου που εκδίδει ο μουφτής, η σύζυγος δεν ακούγεται καν, οι αποφάσεις παίρνονται ερήμην της, ενώ στερείται παντελώς το δικαίωμα αντίκρουσης (ή υποστήριξης) του λόγου του διαζυγίου. Επίσης, ανατίθεται η επιμέλεια σε έναν γονιό, χωρίς να ελεγχθεί η καταλληλότητά του και χωρίς καν να ερωτηθεί. Και τίθεται το ερώτημα: αν τέτοιες αποφάσεις δεν είναι αντισυνταγματικές, τότε ποιες είναι;
Επίσης, κατώτερη ηλικία γάμου είναι τα δώδεκα. Επιτρέπεται ο γάμος δι’ αντιπροσώπων(!) και ο άντρας επιτρέπεται να πάρει μέχρι τέσσερις συζύγους. Ας σημειωθεί βέβαια εδώ ότι (ευτυχώς) περιπτώσεις πολυγαμίας δεν έχουν αναφερθεί στη Θράκη. Η γυναίκα, δε, θεωρείται μοιχός αν συνάψει σχέση ακόμα και αφού την έχει εγκαταλείψει ο σύζυγός της!
Θα περιγράψουμε εδώ μία περίπτωση που αποτελεί μέρος της καθημερινότητας στη Θράκη:
Έλληνας μουσουλμάνος, δεκαοκτώ μήνες παντρεμένος και πατέρας ενός μικρού αγοριού, εμφανίστηκε μαζί με τη μητέρα του ενώπιον του μουφτή Ξάνθης, λέγοντας τα εξής: «Πριν δεκαπέντε μέρες έφυγε η γυναίκα μου χωρίς να με ρωτήσει και να πάρει την άδειά μου. Με τα μάτια μου την είδα που πήγε κι έκανε παρέα μ’ έναν Τούρκο, ο οποίος μάλιστα έμενε στο σπίτι της. Για το λόγο αυτό τη χωρίζω και θέλω να κηρύξετε τη διάζευξή μου απ’ αυτή.»
Χωρίς να καλέσει τη γυναίκα ο μουφτής – ιεροδίκης έκανε δεκτό το αίτημα και έλυσε το γάμο! Ταυτόχρονα ανέθεσε την επιμέλεια του παιδιού στη σύζυγο μέχρι την ηλικία των επτά ετών.
Κι όμως, όσο κι αν αυτό φαίνεται απίστευτο, η απόφαση αυτή του μουφτή έγινε δεκτή από το Πρωτοδικείο Ξάνθης με αριθμό 45/2000 και κηρύχθηκε εκτελεστή! Και δυστυχώς δεν είναι η μόνη. Γιατί όσο κι αν αυτό αποτελεί την πιο κραυγαλέα και κατάφωρη παραβίαση ατομικών δικαιωμάτων, κάθε χρόνο εκδίδονται δεκάδες τέτοιες αποφάσεις από τους τοπικούς ιεροδίκες και τα ελληνικά δικαστήρια δεν υπεισέρχονται καν στην ουσία της υπόθεσης.
Ας σημειωθεί εδώ, πως στο παραδοσιακό Ισλάμ δεν υπάρχει γραπτή νομοθεσία. Υπάρχει μόνο η άγραφη σαρία. Η Δικαιοσύνη απονέμεται κατά περίπτωση, δεδικασμένο δεν υπάρχει και φυσικά οι διάδικοι δεν μπορούν να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους. Γι’ αυτόν τον λόγο, άλλωστε, οι αποφάσεις των ιεροδικών της Θράκης συχνά αντικρούονται μεταξύ τους, δημιουργώντας, όπως είναι φυσικό, μεγάλη ανασφάλεια Δικαίου. Όλο αυτό το σύστημα παραπέμπει σε αιώνες πριν, όταν στη Δύση ο κόσμος έχυνε το αίμα του για να καταργήσει την αυθαιρεσία, απαιτώντας την καθιέρωση του γραπτού νόμου για μια δίκαιη και αμερόληπτη απονομή της Δικαιοσύνης.
Οι γυναίκες όμως δεν είναι αδικημένες μόνο στο Οικογενειακό Δίκαιο, αλλά και στο Κληρονομικό. Η σαρία ορίζει ρητά πως οι γιοι παίρνουν πάντα διπλό κληρονομικό μερίδιο από τις κόρες.  Επίσης, όταν ο αποθανών αφήσει μόνο κόρες, τότε στην κληρονομιά υπεισέρχονται οι άρρενες συγγενείς του κληρονομουμένου.
Πριν μερικά χρόνια, πάντως, μουσουλμάνα φαρμακοποιός προσέφυγε στα ελληνικά δικαστήρια, διεκδικώντας ίσο κληρονομικό μερίδιο με τον αδελφό της και δικαιώθηκε από το Μονομελές Πρωτοδικείο Ροδόπης. Στην απόφασή του εξ άλλου, ο δικαστής σαφώς σημειώνει ότι «Οι δικαιοδοτικές αρμοδιότητες του μουφτή, οι οποίες είναι σαφές από το γράμμα και το πνεύμα της Συνθήκης της Λοζάνης ότι εφαρμόζονται αποκλειστικά και μόνο επί της συγκεκριμένης μοναδικής ελληνικής μουσουλμανικής μειονότητας, δεν θα ήταν δυνατόν να λειτουργήσουν προς την κατεύθυνση της παραβίασης ατομικών δικαιωμάτων των μουσουλμάνων, τα οποία προστατεύονται ρητά από το Σύνταγμα όσο και από την ευρωπαϊκή Σύμβαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Ρώμης και το συμπληρωματικό Πρωτόκολλο των Παρισίων». (ΤΑ ΝΕΑ, Δ. Δαμιανός, 26/3/2008)
Πολύ συχνά αναρωτιέται κανείς, εάν είναι δυνατόν μέσα στην ίδια χώρα να υπάρχουν δύο διαφορετικά συστήματα Δικαίου, τα οποία αυτόματα δημιουργούν πολίτες πρώτης και δεύτερης κατηγορίας.
Αναπάντητο επίσης παραμένει το ερώτημα, πώς είναι δυνατόν μία ευνομούμενη και δημοκρατική πολιτεία του 21ου αιώνα, μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας, με κατοχυρωμένη συνταγματικά την ισότητα των φύλων, να ανέχεται την μειονεκτική και προφανώς άνιση αντιμετώπιση των γυναικών ενώπιον του νόμου, όσον αφορά τα θέματα Οικογενειακού και Κληρονομικού Δικαίου.
«H Δυτική Θράκη είναι η μοναδική περιοχή στην Ευρώπη, όπου, όχι μόνο εφαρμόζεται η σαρία, αλλά υπερισχύει του εθνικού δικαίου», ανέφερε πρόσφατα η εφημερίδα Libre Belgique.
Ασφαλώς το περίπλοκο και ασαφές αυτό ζήτημα προέκυψε μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών του 1923. Υπάρχει ωστόσο η άποψη ότι η Συνθήκη της Λοζάνης δεσμεύει το ελληνικό κράτος ως προς την εφαρμογή της σαρία ή την αναγνώριση του μουφτή ως ιεροδίκη, η οποία όμως στερείται κάθε ερείσματος. Πουθενά η εν λόγω Συνθήκη δεν περιέχει τέτοια δέσμευση. Συγκεκριμένα, με το άρθρο 42 η Ελλάδα απλώς δεσμεύεται να σέβεται τα έθιμα της μειονότητας για τα οικογενειακά ή προσωπικά ζητήματα των μελών της. Η ίδια η Τουρκία, μάλιστα, έχει καταργήσει τη σαρία από το 1926 και, όπως προκύπτει από το αρχείο του Βενιζέλου, το 1931 η ίδια διατύπωσε την επιθυμία να καταργηθούν τα θρησκευτικά δικαστήρια στη Θράκη.
Η σαρία προφανώς και σαφέστατα αντίκειται όχι μόνο στο άρθρο 12 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αλλά και στο άρθρο 116, παρ. 2 του ελληνικού συντάγματος: «Το κράτος μεριμνά για την άρση των ανισοτήτων που υφίστανται στην πράξη, ιδίως σε βάρος των γυναικών».
«Οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου. Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις», πρεσβεύει το ελληνικό Σύνταγμα στο άρθρο 4. Όμως, σε μία περιφέρεια της Ελλάδας η δικαστική εξουσία δεν ανήκει στα δικαστήρια της χώρας, αλλά σε κάποιον ιεροδίκη, με αποτέλεσμα να υπάρχει ανομοιογένεια ως προς την εφαρμογή του νόμου. Δύο μέτρα και δύο σταθμά, ανάμεσα σε γυναίκες και άνδρες, λοιπόν. Δύο μέτρα και δύο σταθμά, μεταξύ ελλήνων πολιτών…