ΕΤΣΙ ΜΕ ΚΑΤΑΝΤΗΣΑΝ ΔΗΜΟΣΙΟ ΥΠΑΛΛΗΛΟ

Του Όμηρου Αλεξάνδρου

Οικονομολόγου Λογιστή-Ελεγκτή

Σας μεταφέρω πιο κάτω την θαρραλέα ομολογία ενός καθηγητή Μέσης Εκπαίδευσης με τίτλο ‘’Έτσι με κατάντησαν δημόσιο υπάλληλο’’ καθώς επίσης και ένα δημοσίευμα για τις αποδοχές των καθηγητών μας και σύγκριση τους με αυτές των καθηγητών των υπόλοιπων χωρών της Ευρώπης.

Όπως θα δείτε στην πιο κάτω ανάλυση, οι κύπριοι καθηγητές σε σχέση πάντα με το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της Κύπρου ΑΕΠ, είναι οι πιο ακριβοπληρωμένοι στην Ευρώπη. Να προσθέσω επίσης ότι με βάση το ΑΕΠ η Κύπρος έχει την μεγαλύτερη δαπάνη ανά μαθητή στην Παιδεία και μια από τις χαμηλότερες επιδόσεις στην Ευρώπη. Μιλάω φυσικά για μαθητές που δεν έχουν την δυνατότητα να πληρώνουν τεράστια ποσά για φροντιστήρια.

Ένα κράτος χωρίς Παιδεία βγάζει πολίτες χωρίς κρίση (Όχι απαραίτητα γιατί έχει και κάποιους παρα…μορφωμένους που δεν παίζονται για την πολιτική τους ανωριμότητα) και αυτοί με την σειρά τους ανακυκλώνουν και εναλλάσσουν στην εξουσία μετρίους, αθλίους και διεφθαρμένους ηγέτες, για αυτό η Κύπρος σήμερα οδηγήθηκε σε αυτόν τον ξεπεσμό. Και μακάρι τα πράγματα να ήταν διαφορετικά στους υπόλοιπους δημόσιους υπάλληλους, είναι όμως έτσι;

Σήμερα άκουσα στις ειδήσεις ότι ο ‘’εκσυγχρονιστής’’ Πρόεδρος Νίκος Χρύσανθου Αναστασιάδης, που έχει επιβάλει έναν σωρό φορολογίες στους πολίτες, θα προχωρήσει άκουσον άκουσον σε αυξήσεις μισθών των δημοσίων υπαλλήλων από 1/1/2016. Μάλιστα κυρίες και κύριοι, σε μια περίοδο που οι υπάλληλοι του ιδιωτικού τομέα με μισθούς των €500.00 απολύονται από την δουλειά τους λόγω οικονομικής κρίσης και κάποιοι από αυτούς ψάχνουν τροφή στα σκουπίδια ο Αναστασιάδης και ο Αβέρωφ (Φούλλης) φέρονται ανεύθυνα και ψηφοθηρικά όπως και οι προκάτοχοι τους. Μην ξεχνάμε ότι τον Μάιο 2016 έχουμε Βουλευτικές Εκλογές και ο ευρύτερος δημόσιος τομέας, οι καλοπληρωμένοι και μονίμως μόνιμοι δηλαδή, αριθμεί μαζί με τα μέλη των οικογενειών τους γύρω στις 200.000 χιλιάδες. Καταλάβατε τώρα γιατί η κατάσταση δεν αλλάζει στην Κύπρο; Γιατί ο ευρύτερος δημόσιος τομέας έχει κάθε λόγο και συμφέρον να τους διατηρεί στην εξουσία για να έχει μονιμότητα και να διατηρεί κεκτημένα και βασιλικά προνόμια.

Να σας ζήσουν λοιπόν και να τους χαιρόσαστε κύριοι και κυρίες του Δημοσίου και άμα η Κύπρος δει προκοπή και τα παιδιά μας μέλλον να μου σφυρίξετε όχι μόνον κλέφτικα αλλά και αρβανίτικα…

Κλείνοντας το σχόλιο μου, θα πρέπει να ομολογήσω ότι είχα την τύχη να γνωρίσω και να συναναστραφώ τόσο με καθηγητές όσο και με άλλους υπαλλήλους του δημοσίου που είναι και ευσυνείδητοι και υπεύθυνοι και παραγωγικοί στην δουλειά τους και δεν συμφωνώ με την ισοπεδωτική  κριτική  όπως την εκφράζει πιο κάτω ο εν λόγω καθηγητής ο οποίος όμως λεει σκληρές αλήθειες. Επίσης να τονίσω ότι δεν είναι όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι υψηλόμισθοι και προνομιούχοι και δεν φταινε αυτοί που το σαθρό και διαβλητό σύστημα αξιολόγησης έχει δημιουργήσει αυτές τις ανισότητες και δημόσιους υπάλληλους διαφόρων ταχυτήτων.

Α) Έτσι με κατάντησαν δημόσιο υπάλληλο

(Κείμενο καθηγητή που υπογράφει ως Διο……… ης)

"Ο κόσμος λέει πολλά για τους δημοσίους υπαλλήλους (ΔΥ). Μιλάνε για βλακεία, τεμπελιά, ανευθυνότητα, αναλγησία και γενικά δεν μιλάνε καθόλου κολακευτικά. Ως δημόσιος υπάλληλος οφείλω να ομολογήσω ότι αυτά που λέγονται για μας είναι 100% αλήθεια όμως θέλω να υπερασπιστώ τον εαυτό μου.

Σαν κι εμένα υπάρχουν πολλοί άλλοι, χιλιάδες. Πριν διοριστώ εργαζόμουνα για πολλά χρόνια στον ιδιωτικό τομέα. Ήμουνα καλός στην δουλειά μου αλλά έβλεπα ότι δεν είχε μέλλον, ενώ ταυτόχρονα έβλεπα ότι οι ΔΥ είχανε ένα σωρό κεκτημένα με λιγότερα προσόντα και πολύ λιγότερο κόπο. Ξεκίνησα με αίσθημα ευθύνης και με διάθεση να προσφέρω στα παιδιά γνώσεις υψηλού επιπέδου και όχι μόνο.

Πολλά χρόνια έχουν περάσει από τότε κι έχω δει πολύ καλά τι συμβαίνει στην εκπαίδευση, ενώ είμαι βέβαιος ότι κάτι αντίστοιχο συμβαίνει σε ολόκληρο τον δημόσιο τομέα. Δεν θα μπορούσε άλλωστε να συμβαίνει κι αλλιώς αφού ολόκληρη η χώρα είναι έτσι. Συγκεκριμένα:

α) Λαϊκισμός
Ένας πολιτικός γνωρίζει πολύ καλά ότι θα προωθήσει καλύτερα την καριέρα του όχι αν αφήσει έργο αλλά αν ευχαριστήσει τον όχλο. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και στην εκπαίδευση. Έχουν περάσει ένα σωρό νόμους για να μπορεί ο κάθε μαθητής να περνάει τις τάξεις χωρίς να διαβάζει καθόλου και με αναρίθμητες απουσίες. Αν βρεθεί ένας τρελός καθηγητής που επιχειρήσει να κάνει την δουλειά του υπεύθυνα, δέχεται αφόρητες πιέσεις, άσε που αν βάζει χαμηλούς βαθμούς θα του πουν ότι τα παιδιά δεν μαθαίνουν σε αυτόν ενώ αντιθέτως οι καθηγητές που χαρίζουν βαθμούς είναι καλοί και τα παιδιά... μαθαίνουν!!

β) Σαπίλα
Όπως σε ολόκληρη τη χώρα, έτσι και στην εκπαίδευση το φακελάκι και το μέσο οργιάζουν. Η πίεση μπορεί να είναι είτε άμεση στον εκπαιδευτικό είτε ιεραρχικά (ιδιαίτερα αν πέσουν σε ξεροκέφαλο που θέλει να κάνει το σωστό). Επίσης υπάρχουν αρκετοί εκπαιδευτικοί που όταν μιλάνε για συναδελφικότητα εννοούν όχι αλληλοϋποστήριξη αλλά ιδιαίτερη μεταχείριση στα παιδιά τους. Το λένε, το πιστεύουν και θεωρούν αυτονόητο (κεκτημένο ας πούμε) ότι θα την έχουν! Προσωπικά ονομάζω αυτό το φαινόμενο "τυπική σαπίλα" και τους συγχαίρω που εκπαιδεύουν τα παιδιά τους σωστά ώστε να μπορέσουν να επιβιώσουν

γ) Ανασφάλεια και ανελέητη παρέμβαση του κράτους
Ενώ όλοι συμφωνούν ότι το περιεχόμενο και η μέθοδος διδασκαλίας πρέπει να προσαρμόζονται στις σύγχρονες απαιτήσεις της ζωής και τις ανάγκες και τις δυνατότητες του μαθητή, υπάρχει πάντα ένας σοφός υπουργός κι ένα μάτσο σοφοί σύμβουλοι που αποφασίζουν πόσο πρέπει να επιμείνει ο καθηγητής στην κάθε ενότητα (ω, ναι κρατάνε τα προσχήματα με μια φράση ότι είναι απλώς ενδεικτικό), ποιες ασκήσεις θα πρέπει να μην διδαχθούν, τι να αξιολογηθεί από κάθε άσκηση, πως θα πρέπει να γίνει η αξιολόγηση των μαθητών

δ) Ανελέητος πόλεμος κατά της αξιοκρατίας.

Πώς να μην αρχίσει να τα γράφει όλα, όταν βλέπει ότι ακριβώς όπως και στον στρατό όποιος είναι υπεύθυνος βρίσκει τον μπελά του ενώ όποιος είναι άχρηστος περνάει καλά; 

Πως πρέπει να αντιδράσω όταν βλέπω ένα σωρό "συναδέλφους" να ακολουθούν την αρχή το παίζω στριμμένος και απαυτώνω την κοινωνία και μάλιστα όχι μόνο να μην απολύονται αλλά να τους περνάει; 

Κι επειδή η συνήθεια γίνεται δευτέρα φύση, έχω καταντήσει κι εγώ δημόσιος υπάλληλος. Μπαίνω στην τάξη και με ενδιαφέρει μόνο να τελειώσει η ώρα (και ο μήνας). Άλλωστε πλέον έχω μάθει ότι δεν μπορείς να τα βάλεις με τον βούρκο. Κάθε προσπάθεια να προσφέρεις αληθινό έργο χτυπιέται από 
1) μαθητές και γονείς που βλέπουν χαμηλούς βαθμούς ή ότι ο κακόμοιρος ο κανακάρης τους δυσκολεύεται και δεν έχει χρόνο για βόλτα, 
2) προϊσταμένους που δεν θέλουν να τους ζαλίζουν οι γονείς, 
3) συναδέλφους που καταλαβαίνουν ότι κάνεις σοβαρή δουλειά και ανησυχούν ότι θα χαλάσεις την πιάτσα.

Μας είπανε κάποτε για αξιολόγηση και με κάνανε να σκάσω στα γέλια. Με τι κριτήρια θα γίνει; Θα αποφασίσει ο όχλος και θα επιλέξει όσους βάζουν βαθμούς; Η πολιτική ηγεσία που ενδιαφέρεται μόνο να ικανοποιήσει τον όχλο; Ή μήπως οι προϊστάμενοι που θέλουν να ικανοποιούν και τον όχλο και την πολιτική ηγεσία;

Έτσι από ένας επιστήμονας κατάντησα κι εγώ δημόσιος υπάλληλος με τα όλα μου. Έχω μονιμότητα, έχω κεκτημένα και δεν σκάω για τίποτα. Και όπως είπα στην αρχή, σαν κι εμένα υπάρχουν 1000δες άλλοι. Επειδή όμως έχω ακόμα κάποια ίχνη ηθικής γράφω αυτό το γράμμα και έχω να συνοψίσω σε μία μόνο φράση:

Το δημόσιο ούτε το εξυγιαίνεις ούτε το αξιολογείς γιατί απλούστατα δεν μπορείς. Το δημόσιο το ΞΗΛΩΝΕΙΣ!"

Β) Δημοσίευμα για τις αποδοχές καθηγητών

Λευκωσία: Σε σημαντικό αριθμό ευρωπαϊκών χωρών, το επάγγελμα του εκπαιδευτικού θεωρείται από τα πιο κακοπληρωμένα. Στη Ρουμανία, για παράδειγμα, οι πρωτοδιόριστοι δάσκαλοι αμείβονται με μόλις €2.934 ετησίως και το κεφαλήν εισόδημά τους είναι από τα χαμηλότερα στην ΕΕ (μόλις 41,3%). Από την άλλη, ένας εκπαιδευτικός στο Λουξεμβούργο ξεκινά την επαγγελματική του σταδιοδρομία με το αστρονομικό ποσό των €72.000 τον χρόνο.

Παρόλα αυτά, το κατά κεφαλήν εισόδημα των Λουξεμβουργιανών διδασκόντων δεν ξεπερνά το 86,3%, λόγω του υψηλού βιοτικού επιπέδου στη χώρα τους. Πού βρίσκονται οι δικοί μας δάσκαλοι και καθηγητές;

Σύμφωνα με τη νέα έκθεση του δικτύου Ευρυδίκη για τους μισθούς των εκπαιδευτικών στην Ευρώπη, κατά τη σχολική χρονιά 2014-15, προκύπτει ότι οι Κύπριοι διδάσκοντες είναι από τους πιο ευνοημένους, έχοντας ένα ελκυστικό πακέτο απολαβών σε σύγκριση με πολλούς άλλους συναδέλφους τους. Λαμβάνοντας υπόψη τους βασικούς μισθούς των πρωτοδιόριστων στην ΕΕ των «28», σε ευρώ, φαίνεται ότι οι εκπαιδευτικοί μας βρίσκονται στη 13η θέση. Συγκεκριμένα, αμείβονται με €23.885 ετησίως, ενώ σε άλλες δώδεκα χώρες οι μισθοί είναι μεγαλύτεροι. 

Αν όμως, υπολογίσει κάποιος το κατά κεφαλήν εισόδημα των Κυπρίων δασκάλων και καθηγητών (125,7%), τότε κατατάσσονται στην τέταρτη καλύτερη θέση. Ακόμα πιο ευνοϊκά είναι τα δεδομένα για τους εκπαιδευτικούς μας σε σχέση με τους ανώτερους μισθούς, δηλαδή των διευθυντών σχολείων. Στην προκειμένη περίπτωση, με €58.107 ετησίως, εκτοξεύονται στην πρώτη θέση και μάλιστα με διαφορά, καθώς ο μισθός τους ως ποσοστό επί του ΑΕΠ ανέρχεται στο 305,8%.

Διευκρινίζεται, βέβαια, ότι οι εκπαιδευτικοί που καταφέρνουν να φτάσουν σε αυτό το επίπεδο αποτελούν τη μειοψηφία, αφού οι θέσεις των διευθυντών σχολείων είναι περιορισμένες.

Εξάλλου, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην έκθεση του δικτύου, στην πλειοψηφία των κρατών-μελών, ο ελάχιστος ετήσιος μισθός των εκπαιδευτικών Δημοτικής και κατώτερης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης είναι χαμηλότερος από το κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Εξαίρεση αποτελούν μόνο η Γερμανία, η Ισπανία, η Κύπρος και η Πορτογαλία.

Αναλυτικότερα, το χαμηλότερο ποσοστό (ελάχιστος μισθός εκπαιδευτικών/κατά κεφαλήν εισόδημα) καταγράφεται στη Λιθουανία (32%) και τη Ρουμανία (41%). Στον αντίποδα, η Γερμανία (129%) και η Πορτογαλία (139%) είναι οι χώρες που έχουν τους υψηλότερους ελάχιστους μισθούς σε σύγκριση με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ. 

Όσον αφορά στους ανώτατους μισθούς, στη συντριπτική πλειοψηφία των χωρών είναι υψηλότεροι από το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες.

 Ετήσιες απολαβές των εκπαιδευτικών του Δημοσίου

Στην Κύπρο ο ελάχιστος και ανώτατος μισθός των διδασκόντων είναι στο ίδιο επίπεδο, ανεξαρτήτως εκπαιδευτικής βαθμίδας. Π.χ. μια πρωτοδιόριστη νηπιαγωγός και ένας πρωτοδιόριστος καθηγητής αμείβονται το ίδιο, όπως επίσης ο διευθυντής Δημοτικού και ο διευθυντής Λυκείου. 

Στην έκθεση του δικτύου Ευρυδίκη αναφέρεται ότι ο μέσος όρος των ετών που χρειάζεται ένας εκπαιδευτικός για να φτάσει τον ανώτατο μισθό είναι 22 χρόνια. Ωστόσο, η διαπίστωση αυτή δεν ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα, αφού οι ανώτατοι μισθοί αφορούν στην κλίμακα του διευθυντή και φυσικά, ανεξαρτήτως ετών υπηρεσίας δεν προάγονται όλοι σε διευθυντές, αφού οι θέσεις είναι περιορισμένες. 

Σημειώνεται, επίσης, ότι στον σχετικό πίνακα του δικτύου Ευρυδίκη για τις απολαβές των εκπαιδευτικών μας, φαίνεται ότι παρά το γεγονός ότι ελάχιστοι και ανώτατοι μισθοί είναι ίδιοι σε όλες τις βαθμίδες, εντούτοις υπάρχουν διακυμάνσεις στους μέσους όρους. Αυτό έχει να κάνει με τον αριθμό των εκπαιδευτικών ανά μισθολογική κλίμακα, στην κάθε βαθμίδα. Για παράδειγμα, δεν είναι τυχαίο που ο μέσος όρος των μισθών των καθηγητών είναι λίγο μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο των δασκάλων, αφού στη Μέση Εκπαίδευση υπάρχει μια επιπλέον θέση προαγωγής (των βοηθών διευθυντών Α’).

Επίσης, ο μέσος όρος των μισθών των δασκάλων είναι υψηλότερος από τον αντίστοιχο των νηπιαγωγών, αφού στα δημοτικά υπάρχουν περισσότερες διευθυντικές θέσεις.  

Αλλού αυξήσεις, αλλού «πάγωμα»

Με βάση την έκθεση Ευρυδίκη, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, το 2014-15 οι μισθοί των εκπαιδευτικών αυξήθηκαν σε σύγκριση με το 2013-14. Κύριος λόγος, ήταν η ανάγκη αναπροσαρμογής τους, στο κόστος ζωής. Αυτό συνδέεται άμεσα και με τις μειώσεις στους μισθούς που έγιναν σε πολλά κράτη-μέλη κατά τα προηγούμενα χρόνια, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης.

Ειδικότερα, σε περίπου το ένα τέταρτο των χωρών, παρατηρήθηκε αύξηση στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, περιλαμβανομένων των εκπαιδευτικών. Στην Τσεχία για παράδειγμα, από τον Νοέμβριο του 2014 οι μισθοί των εκπαιδευτικών αυξήθηκαν κατά 3,5%. Στο Λουξεμβούργο η αύξηση ανέρχεται στο 2,2%. Στη Ρουμανία, από τον Μάρτη του 2015 οι βασικοί μισθοί αυξήθηκαν κατά 5% και νέα αύξηση της τάξεως του 5% εφαρμόστηκε από τον Σεπτέμβρη του τρέχοντος έτους. Στη Μάλτα, συμφωνήθηκε αύξηση κατά 2,5% για τα χρόνια 2011-2016.

Εξάλλου, κατά την περσινή σχολική χρονιά 2014-15, δέκα χώρες ή περιοχές όπως το Βέλγιο, η Ιρλανδία, η Πολωνία, η Φινλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είχαν σημαντικές αυξομειώσεις (1% ή πιο κάτω) στους μισθούς σε σύγκριση με το 2013-14.

Μόνο σε μια χώρα καταγράφηκε μείωση, μεγαλύτερη από 1% και αυτή είναι η Σερβία. Στην περίπτωση αυτή, στο πλαίσιο της εφαρμογής ενός νέου σχεδίου εξοικονομήσεων, οι απολαβές όλων των δημόσιων υπαλλήλων μειώθηκαν κατά 10% τον Νοέμβριο του 2014. Μάλιστα, σε μερικά σχολεία, οι μισθοί των εκπαιδευτικών έτυχαν μεγαλύτερης μείωσης τον Φεβρουάριο του 2015, λόγω της άρνησης τους να τερματίσουν την απεργία που πραγματοποιούσαν σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη σχετική συμφωνία.

Τέλος, σε πέντε χώρες της ΕΕ, Ελλάδα, Ιταλία, Κύπρος, Λιθουανία, Σλοβενία, οι μισθοί των δασκάλων και καθηγητών παραμένουν «παγωμένοι».

Γράφει: Χριστίνα Κυριακίδου