<<Παρανομίες τραπεζών και ευρωπαϊκό δίκαιο>>

Για χρόνια ασχολούμαι με το θέμα της ευρωπαϊκής νομιμότητας που διέπει τη σχέση καταναλωτή-πελάτη με την τράπεζα, διαπιστώνοντας σημεία και τέρατα στην συμπεριφορά των τραπεζών στην Κύπρο, που όμως επιβιώνει για δεκαετίες με κάλυψη των αρμοδίων εποπτικών και νομικών αρχών και γενικά της εξουσίας. Κατόπιν πολλών παραπόνων από πολίτες/φορείς της Ισπανίας στην Επιτροπή Αναφορών, ψηφίστηκε από το Ευρωκοινοβούλιο τη βδομάδα που πέρασε Έκθεση (χωρίς δεσμευτικό χαρακτήρα), για τις καταχρηστικές και παράνομες πρακτικές και πρόνοιες που χρησιμοποιούν οι τράπεζες με επίκεντρο την Ισπανία. Με παρέμβαση μου στο Ευρωκοινοβούλιο, παρουσίασα την περίπτωση της Κύπρου ως έγκλημα χωρίς τιμωρία. Το θέμα ελάχιστα προβλήθηκε στην Κύπρο, μόνο ηλεκτρονικά, παρόλο που η Έκθεση αφορά  την Κύπρο. Η στάση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα αποτελέσει αναφορά και για άλλα κράτη μέλη με παρόμοια κατάσταση.

Το ευρωπαϊκό δίκαιο επικρατεί παντός εσωτερικού νόμου και παρέχει σοβαρή προστασία στον καταναλωτή ενάντια στις παρανομίες των κυπριακών τραπεζών. έχοντας ως βάση την Οδηγία 93/13/ΕΟΚ (ισχύει από 1996 στην Κύπρο) και συναφή νομολογία αποφάσεων του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δυστυχώς, πρόνοιες/πρακτικές που βρίσκονται στον κατάλογο των απαγορευμένων ή κρίθηκαν παράνομες και άκυρες από το Δικαστήριο της ΕΕ, στην Κύπρο παραμένουν στα δάνεια και ανακυκλώνονται π.χ. το ευρωπαϊκό δίκαιο θεωρεί παράνομες πρόνοιες/απαιτήσεις που «καταργούν, ή να παρεμποδίζουν την προσφυγή ενώπιον δικαστηρίου ή την άσκηση ενδίκων μέσων από τον καταναλωτή». Στην Κύπρο ζητούν από καταναλωτή/πελάτη να αποκηρύξει «όλα τα δικαιώματα που τυχόν να έχει ως εγγυητής … , περιλαμβανομένων και οποιωνδήποτε δικαιωμάτων που τυχόν απορρέουν από οποιονδήποτε νόμο ή δίκαιο….». Ενώ η Ε.Ε. απαιτεί όπως το κράτος μέλος μεριμνά «ώστε στις συμβάσεις που συνάπτονται με τους καταναλωτές να μην περιλαμβάνονται καταχρηστικές ρήτρες», στην Κύπρο υπάρχει ένα τεράστιο κενό στην αποτελεσματική εφαρμογή του δικαίου. Ας απαντήσουν τα κέντρα εξουσίας αν εκπληρώνεται η υποχρέωση μας για «κατάλληλα και αποτελεσματικά μέσα, προκειμένου να πάψει η χρησιμοποίηση των καταχρηστικών ρητρών στις συμβάσεις που συνάπτονται από έναν επαγγελματία (τράπεζα) με καταναλωτές.» Το τραγικό είναι που μπροστά στο όργιο παρανομίας, από την πώληση των αξιόγραφων χωρίς τις απαιτούμενες από τη νομοθεσία προϋποθέσεις μέχρι τις μονομερείς υπερχρεώσεις, επικρατεί μια σιωπή από κάθε αρχή και εξουσία. Παροιμιώδης υπήρξε εκείνος ο Κεντρικός Τραπεζίτης που ερωτώμενος για τις παράνομες υπερχρεώσεις των τραπεζών, αντέτεινε ότι δεν χρεώνουν τον ίδιο τέτοιες χρεώσεις!  

Η Κύπρος αποτελεί εντός Ε.Ε. τρανταχτή περίπτωση μαζικής και συστηματικής χρήσης καταχρηστικών προνοιών και πρακτικών από τις τράπεζες. Ωστόσο, είναι εξοργιστικό που τόσοι … «ειδικοί» θεωρητικολογούν για τόσα άλλα και εδώ σιωπούν. Για τις θέσεις μου, αποκλείστηκα για μεγάλα χρονικά διαστήματα από εκπομπές και από συγκεκριμένα κανάλια παραμένω κομμένος καθώς παρελαύνουν οι … θεωρητικοί. Οι διαφημίσεις, τα δικηγορικά γραφεία των τραπεζών και η εξουσία, έχουν σαφώς μεγαλύτερη επιρροή και δύναμη από  εμένα.   

Ένα μεγάλο μέρος της κυπριακής κοινωνίας οδηγήθηκε στο μαρασμό και στην απελπισία και κάποιοι συνάνθρωποι μας ακόμη και στην αυτοκτονία. Συνεπώς, δεν πρόκειται απλά για παρατυπίες σε συμφωνίες, αλλά μιλάμε για ανθρώπινες ζωές που χάνονται στη δυστυχία. Πέραν από κοινωνικές ευαισθησίες όμως, ενόσω η ευρωπαϊκή νομιμότητα δεν εφαρμόζεται, το έγκλημα συνεχίζεται. Ξέρω ότι πολύ λίγα μπορώ να καταφέρω, ούτε προσδοκώ σε πολλά από εντός. Η στάση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πιθανόν να δημιουργήσει ένα σημείο αναφοράς και για άλλα κράτη μέλη όπως την Κύπρο. Για αυτό, κάλεσα την Επιτροπή να προωθήσει μέτρα αποτελεσματικής εφαρμογής της νομοθεσίας, προτείνοντας συγκεκριμένα τη δημιουργία ενός υποχρεωτικά δεσμευτικού εξώδικου μηχανισμού απάλειψης τέτοιων προνοιών και πρακτικών, μπροστά στην αδράνεια. Αυτό θα αποκαθιστούσε, μερικώς έστω, τη δικαιοσύνη και τη συσσωρευμένη ζημιά στην κοινωνία λόγω της ελλειμματικής εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Φυσικά, για τις παρανομίες των τραπεζών (καταχρηστικές πρακτικές/πρόνοιες) που ακόμη χρησιμοποιούνται μαζικά στην Κύπρο, θα μπορούσε η Κυβέρνηση, αν το ήθελε, μέσω ειδικού μηχανισμού να τις είχε εξαλείψει απονέμοντας μερική έστω δικαιοσύνη.

Κώστας Μαυρίδης  - Ευρωβουλευτής