<<Η Ελλάδα είναι αδύνατο να ξεχρεώσει το χρέος της>>
Οι θεωρητικοί της οικονομίας, η Δρ Έλενα Καλοτύχου και ο Δρ Σωτήρης Σταϊκούρας, μιλούν στο www.bankingnews.gr
Η Ελλάδα και οι ευρωπαίοι πιστωτές της πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να αναγνωρίσουν τα λάθη που έγιναν τα τελευταία χρόνια, καθόλη τη διάρκεια της κρίσης χρέους, και να επαναξεκινήσουν μία κοινή πορεία με στόχο την οικοδόμηση μιας νέας Ελλάδας.
Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνουν οι θεωρητικοί της οικονομικής επιστήμης μέσω του www.bankingnews.gr, δύο εξαίρετοι καθηγητές του Cass Business School του Λονδίνου, δύο άνθρωποι που διδάσκουν οικονομία στη νέα γενιά οικονομολόγων του αύριο.
Ως οφείλουν, η Δρ Έλενα Καλοτύχου και ο Δρ Σωτήρης Σταϊκούρας του γνωστού βρετανικού πανεπιστημίου, κρατούν τις ισορροπίες και μοιράζουν τις ευθύνες για τα λάθη και τις παραλείψεις που έγιναν από την αρχή της κρίσης και καθόλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων.
Ασκούν αρχικά οξεία κριτική στην κυβέρνηση που αμφισβήτησε το προηγούμενο πρόγραμμα διάσωσης και τελικά οδηγήθηκε σε ένα τρίτο, πιο σκληρό μνημόνιο και επισημαίνουν:
"Εκείνο που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε είναι ότι δεν έπρεπε ποτέ να έχουμε αμφισβητήσει το προηγούμενο πρόγραμμα, εκτός αν είχαμε να κερδίσουμε κάτι καλύτερο από αυτό.
Αυτό που κάναμε ήταν να βρεθούμε σε δυσχερέστερη θέση από ό,τι ήμασταν και να περάσουμε μέσα από έναν τυφώνα, απλά και μόνο για να ικανοποιήσουμε τις φιλοδοξίες και τη δημοτικότητα των πολιτικών μας.
Αυτό ήταν μια πραγματική τρέλα και δεν είχε καμία οικονομική ή ορθολογική βάση".
Την ίδια στιγμή ωστόσο, επικρίνουν την καθυστέρηση που παρατηρήθηκε στην αντίδραση της Ευρώπης μπροστά στην ελληνική κρίση.
"Γιατί η κρίση στην Ελλάδα, ενός κράτους - μέλους της Ευρωζώνης - άργησε τόσο πολύ να αντιμετωπιστεί;
Μήπως η Ε.Ε. έχει εσωτερικούς οικονομικούς ελέγχους για τα κράτη - μέλη της;
Εκτός υπήρχαν άλλα ζητήματα που απαγόρευαν κατά ένα τρόπο στην Ε.Ε. να αντιδράσει και να προβεί σε οποιεσδήποτε ενέργειες", αναφέρουν χαρακτηριστικά.
Όσο για την εναλλακτική της δραχμής, η απάντησή τους είναι ξεκάθαρη: "Δεν χρειάζεται να είσαι ιδιοφυΐα για να καταλάβεις ότι μία χώρα σαν την Ελλάδα, που χρειάζεται απελπισμένα πολλά δισεκατομμύρια ευρώ, δεν θα καταφέρει ποτέ να ξεχρεώσει το χρέος της όταν η οικονομία της βασίζεται στον τουρισμό και θεωρητικά στις υπηρεσίες και τη γεωργία της. Φανταστείτε λοιπόν μία Ελλάδα που δεν έχει εξαγωγές να επιστρέψει στη δραχμή!"
Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο bankingnews.gr:
- Η Ελλάδα ήδη κρατά τα σκήπτρα της μεγαλύτερης χρεοκοπίας από το 2012 όταν υπέπεσε σε τεχνική χρεοκοπία και αναγκάστηκε να αναδιαρθρώσει 138 δισ. δολάρια του χρέους της και ακόμα δεν βλέπουμε διέξοδο από το τέλμα.
Αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι τι θα είχε γίνει εάν μία από τις εκάστοτε κυβερνήσεις είχε επιλέξει την έξοδο από το ευρώ. Μπορείτε να προβλέψετε που θα ήμασταν σήμερα αν είχαμε επιστρέψει στη δραχμή τρία χρόνια πριν;
Δεν χρειάζεται να είσαι ιδιοφυΐα για να καταλάβεις ότι μία χώρα σαν την Ελλάδα, που χρειάζεται απελπισμένα πολλά δισεκατομμύρια ευρώ, δεν θα καταφέρει ποτέ να ξεχρεώσει το χρέος της όταν η οικονομία της βασίζεται στον τουρισμό και θεωρητικά στις υπηρεσίες και τη γεωργία της. Υποψιάζομαι μάλιστα ότι οι δύο τελευταίο τομείς είναι πλέον ανύπαρκτοι.
Φανταστείτε λοιπόν μία Ελλάδα που δεν έχει εξαγωγές να επιστρέψει στη δραχμή!
Θα ακολουθούσε μία τεράστια υποτίμηση, και σύντομα θα αντιμετωπίζαμε μία κατάσταση, κατά την οποία η Ελλάδα δεν θα είχε τίποτα για να παράγει και να το εξάγει.
Και πάνω από όλα, οι κρατικές δαπάνες θα πρόσθεταν έξτρα βάρος στις ελάχιστες πιθανότητες επιβίωσης της οικονομίας.
- Είναι σωστό να ρίχνουμε το φταίξιμο για την ευρωπαϊκή κρίση χρέους στην Ελλάδα;
Όχι, είμαστε αντιμέτωποι με μία ευρωπαϊκή κρίση, διότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έβαλε ποτέ τα σωστά θεμέλια πάνω στα οποία θα οικοδομήσει τη λειτουργία της.
Η κρίση στην Ευρωζώνη έχει αποκαλύψει δύο βασικά πράγματα:
Καταρχάς, οι αποφάσεις λαμβάνονται από τους ισχυρές χώρες της νομισματικής ένωσης.
Δεύτερον, γιατί η κρίση στην Ελλάδα, ενός κράτους - μέλους της Ευρωζώνης - άργησε τόσο πολύ να αντιμετωπιστεί;
Μήπως η Ε.Ε. έχει εσωτερικούς οικονομικούς ελέγχους για τα κράτη - μέλη της;
Εκτός υπήρχαν άλλα ζητήματα που απαγόρευαν κατά ένα τρόπο στην Ε.Ε. να αντιδράσει και να προβεί σε οποιεσδήποτε ενέργειες.
Όποιες και αν είναι οι απαντήσεις, το γεγονός είναι ότι η Ευρωζώνη βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με το δίλημμα να ωθήσει ή όχι ένα ολόκληρο έθνος στον γκρεμό ή να έλθει σε μία νέα συμφωνία για να ανακάμψει και πάλι η ελληνική οικονομία.
- Είναι περίπλοκο ζήτημα για να αναλυθεί με λίγα λόγια, ωστόσο, εσείς, σαν επιστήμονες, τι πιστεύετε ότι θα έπρεπε να κάνει η ελληνική κυβέρνηση για να γράψει ιστορία, να επαναφέρει τη χώρα, την οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης;
Νομίζω ότι αυτό είναι κάτι που ο καθένας θα έπρεπε να είναι σε θέση να απαντήσει.
Πρέπει να καταστεί σαφές από την κυβέρνηση στον ελληνικό λαό ότι δεν θα υπολογίσει κανένα πολιτικό κόστος προκειμένου να κάνει την χώρα “να στηριχθεί στα πόδια της”.
Όπως το αντιλαμβάνομαι, είναι η τελευταία ευκαιρία της Ελλάδας να συνειδητοποιήσει ότι η αδυναμία της να αγγίξει τη “χρυσή της χήνα” (το δημόσιο) έχει κοστίσει τουλάχιστον τα διπλάσια για την ίδια τη χώρα και τον λαό της, μέσω των απολύσεων και της στασιμότητας του ιδιωτικού και χρηματοπιστωτικού τομέα.
Το σύστημα κρατικών εσόδων βρίσκεται σε απελπιστική ανάγκη πρέπει να αναζωπυρωθεί και να επανέλθει σε αυτό για το οποίο δημιουργήθηκε.
Την ίδια ώρα, οι πολιτικοί πρέπει να βελτιωθούν και να εξυπηρετούν το όφελος των πολιτών όπως αξιώνει το Σύνταγμα.
Είναι σε θέση να το κάνουν αυτό;
- Οι αγορές δεν δείχνουν να επηρεάζονται πλέον σε μεγάλο βαθμό από τα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα. Ωστόσο, άπαντες συμφωνούν στο ότι το μέλλον της Ελλάδας τους επηρεάζει όλους.
Ποιοι είναι σήμερα οι κίνδυνοι για την ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία;
Εάν οι Έλληνες ήθελαν να εκβιάσουν τους Ευρωπαίους, θα μπορούσαν να το έχουν κάνει πίσω στο 2010 όταν η έκθεση στο ελληνικό χρέος ήταν τεράστια.
Δεν πιστεύω - όπως και αρκετοί από τους συνάδελφούς μου - δεν μπορεί να μην εκθέσει την Ευρώπη σε μεγάλους κινδύνους.
Τον Μάρτιο του 2014, ο Δρ Μιχάλης Αργυρου, του Cardiff Business School, έγραψε σε άρθρο του σε μία ελληνική εφημερίδα κάτι πολύ επίκαιρο:
“H μονομερής διαγραφή χρέους συνεπάγεται άμεση έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, δηλαδή καταστροφή για την ελληνική οικονομία χωρίς ισοδύναμη καταστροφή της Ευρωζώνης.
Η τελευταία διαθέτει επιλογές, από την παροχή απεριόριστης ρευστότητας στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και τις αγορές κρατικών ομολόγων μέχρι την επίσπευση δημιουργίας δημοσιονομικής ένωσης, που θα περιορίσουν σημαντικά τις αρνητικές επιπτώσεις μιας ακραίας ελληνικής επιλογής.”
- Πώς αξιολογείτε το τρίτο πρόγραμμα διάσωσης;
Δεν υπάρχει λόγος να αξιολογήσεις κάτι που δεν μπορείς να αλλάξεις.
Εκείνο που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε είναι ότι δεν έπρεπε ποτέ να έχουμε αμφισβητήσει το προηγούμενο πρόγραμμα, εκτός αν είχαμε να κερδίσουμε κάτι καλύτερο από αυτό.
Αυτό που κάναμε ήταν να βρεθούμε σε δυσχερέστερη θέση από ό,τι ήμασταν και να περάσουμε μέσα από έναν τυφώνα, απλά και μόνο για να ικανοποιήσουμε τις φιλοδοξίες και τη δημοτικότητα των πολιτικών μας.
Αυτό ήταν μια πραγματική τρέλα και δεν είχε καμία οικονομική ή ορθολογική βάση.
- Συμφωνείτε με την άποψη ότι τα οικονομικά προβλήματα της Ελλάδας έχουν τις ρίζες τους στις αξίες και τα πιστεύω των Ελλήνων;
Το πρόβλημα που έχουμε δεν είναι οι αξίες μας ή τα πιστεύω μας.
Αν ρωτήσετε οποιονδήποτε στην Ελλάδα, θα σας πει για αξίες και πιστεύω που έχει ο κάθε άνθρωπος στον πλανήτη.
Το πρόβλημα προκύπτει όταν όλοι αγνοούμε αυτά τα πιστεύω και τις αξίες και αποφασίζουμε να κοιτάξουμε μόνο το συμφέρον και την προσωπική ευημερία μας παρά την ευημερία της χώρας.
Πρέπει να κατηγορούμε τους Έλληνες; Όχι εντελώς.
Ο πολιτικός ιστός, εκείνοι που παίρνουν τις αποφάσεις, οι δικαστικοί λειτουργοί κ.λπ. που απογοητεύουν μαζικά τους πολίτες αυτής της χώρας.
Γιατί οι Έλληνες που φεύγουν στο εξωτερικό καταφέρνουν να επιτύχουν και να ευημερήσουν, ενώ εκείνοι που μένουν πίσω αντιμετωπίζουν τόσα; Και αφού κατηγορούμε τους εαυτούς μας για όλα εκείνα που κάναμε λάθος, πρέπει να θυμόμαστε ότι χρειάζονται δύο για να χορέψουν.
Γι’ αυτό πρέπει να ρίξουμε και κάποιες ευθύνες στους Ευρωπαίους για ορισμένα πράγματα που πήγαν στραβά.
Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνουν οι θεωρητικοί της οικονομικής επιστήμης μέσω του www.bankingnews.gr, δύο εξαίρετοι καθηγητές του Cass Business School του Λονδίνου, δύο άνθρωποι που διδάσκουν οικονομία στη νέα γενιά οικονομολόγων του αύριο.
Ως οφείλουν, η Δρ Έλενα Καλοτύχου και ο Δρ Σωτήρης Σταϊκούρας του γνωστού βρετανικού πανεπιστημίου, κρατούν τις ισορροπίες και μοιράζουν τις ευθύνες για τα λάθη και τις παραλείψεις που έγιναν από την αρχή της κρίσης και καθόλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων.
Ασκούν αρχικά οξεία κριτική στην κυβέρνηση που αμφισβήτησε το προηγούμενο πρόγραμμα διάσωσης και τελικά οδηγήθηκε σε ένα τρίτο, πιο σκληρό μνημόνιο και επισημαίνουν:
"Εκείνο που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε είναι ότι δεν έπρεπε ποτέ να έχουμε αμφισβητήσει το προηγούμενο πρόγραμμα, εκτός αν είχαμε να κερδίσουμε κάτι καλύτερο από αυτό.
Αυτό που κάναμε ήταν να βρεθούμε σε δυσχερέστερη θέση από ό,τι ήμασταν και να περάσουμε μέσα από έναν τυφώνα, απλά και μόνο για να ικανοποιήσουμε τις φιλοδοξίες και τη δημοτικότητα των πολιτικών μας.
Αυτό ήταν μια πραγματική τρέλα και δεν είχε καμία οικονομική ή ορθολογική βάση".
Την ίδια στιγμή ωστόσο, επικρίνουν την καθυστέρηση που παρατηρήθηκε στην αντίδραση της Ευρώπης μπροστά στην ελληνική κρίση.
"Γιατί η κρίση στην Ελλάδα, ενός κράτους - μέλους της Ευρωζώνης - άργησε τόσο πολύ να αντιμετωπιστεί;
Μήπως η Ε.Ε. έχει εσωτερικούς οικονομικούς ελέγχους για τα κράτη - μέλη της;
Εκτός υπήρχαν άλλα ζητήματα που απαγόρευαν κατά ένα τρόπο στην Ε.Ε. να αντιδράσει και να προβεί σε οποιεσδήποτε ενέργειες", αναφέρουν χαρακτηριστικά.
Όσο για την εναλλακτική της δραχμής, η απάντησή τους είναι ξεκάθαρη: "Δεν χρειάζεται να είσαι ιδιοφυΐα για να καταλάβεις ότι μία χώρα σαν την Ελλάδα, που χρειάζεται απελπισμένα πολλά δισεκατομμύρια ευρώ, δεν θα καταφέρει ποτέ να ξεχρεώσει το χρέος της όταν η οικονομία της βασίζεται στον τουρισμό και θεωρητικά στις υπηρεσίες και τη γεωργία της. Φανταστείτε λοιπόν μία Ελλάδα που δεν έχει εξαγωγές να επιστρέψει στη δραχμή!"
Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο bankingnews.gr:
- Η Ελλάδα ήδη κρατά τα σκήπτρα της μεγαλύτερης χρεοκοπίας από το 2012 όταν υπέπεσε σε τεχνική χρεοκοπία και αναγκάστηκε να αναδιαρθρώσει 138 δισ. δολάρια του χρέους της και ακόμα δεν βλέπουμε διέξοδο από το τέλμα.
Αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι τι θα είχε γίνει εάν μία από τις εκάστοτε κυβερνήσεις είχε επιλέξει την έξοδο από το ευρώ. Μπορείτε να προβλέψετε που θα ήμασταν σήμερα αν είχαμε επιστρέψει στη δραχμή τρία χρόνια πριν;
Δεν χρειάζεται να είσαι ιδιοφυΐα για να καταλάβεις ότι μία χώρα σαν την Ελλάδα, που χρειάζεται απελπισμένα πολλά δισεκατομμύρια ευρώ, δεν θα καταφέρει ποτέ να ξεχρεώσει το χρέος της όταν η οικονομία της βασίζεται στον τουρισμό και θεωρητικά στις υπηρεσίες και τη γεωργία της. Υποψιάζομαι μάλιστα ότι οι δύο τελευταίο τομείς είναι πλέον ανύπαρκτοι.
Φανταστείτε λοιπόν μία Ελλάδα που δεν έχει εξαγωγές να επιστρέψει στη δραχμή!
Θα ακολουθούσε μία τεράστια υποτίμηση, και σύντομα θα αντιμετωπίζαμε μία κατάσταση, κατά την οποία η Ελλάδα δεν θα είχε τίποτα για να παράγει και να το εξάγει.
Και πάνω από όλα, οι κρατικές δαπάνες θα πρόσθεταν έξτρα βάρος στις ελάχιστες πιθανότητες επιβίωσης της οικονομίας.
- Είναι σωστό να ρίχνουμε το φταίξιμο για την ευρωπαϊκή κρίση χρέους στην Ελλάδα;
Όχι, είμαστε αντιμέτωποι με μία ευρωπαϊκή κρίση, διότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έβαλε ποτέ τα σωστά θεμέλια πάνω στα οποία θα οικοδομήσει τη λειτουργία της.
Η κρίση στην Ευρωζώνη έχει αποκαλύψει δύο βασικά πράγματα:
Καταρχάς, οι αποφάσεις λαμβάνονται από τους ισχυρές χώρες της νομισματικής ένωσης.
Δεύτερον, γιατί η κρίση στην Ελλάδα, ενός κράτους - μέλους της Ευρωζώνης - άργησε τόσο πολύ να αντιμετωπιστεί;
Μήπως η Ε.Ε. έχει εσωτερικούς οικονομικούς ελέγχους για τα κράτη - μέλη της;
Εκτός υπήρχαν άλλα ζητήματα που απαγόρευαν κατά ένα τρόπο στην Ε.Ε. να αντιδράσει και να προβεί σε οποιεσδήποτε ενέργειες.
Όποιες και αν είναι οι απαντήσεις, το γεγονός είναι ότι η Ευρωζώνη βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με το δίλημμα να ωθήσει ή όχι ένα ολόκληρο έθνος στον γκρεμό ή να έλθει σε μία νέα συμφωνία για να ανακάμψει και πάλι η ελληνική οικονομία.
- Είναι περίπλοκο ζήτημα για να αναλυθεί με λίγα λόγια, ωστόσο, εσείς, σαν επιστήμονες, τι πιστεύετε ότι θα έπρεπε να κάνει η ελληνική κυβέρνηση για να γράψει ιστορία, να επαναφέρει τη χώρα, την οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης;
Νομίζω ότι αυτό είναι κάτι που ο καθένας θα έπρεπε να είναι σε θέση να απαντήσει.
Πρέπει να καταστεί σαφές από την κυβέρνηση στον ελληνικό λαό ότι δεν θα υπολογίσει κανένα πολιτικό κόστος προκειμένου να κάνει την χώρα “να στηριχθεί στα πόδια της”.
Όπως το αντιλαμβάνομαι, είναι η τελευταία ευκαιρία της Ελλάδας να συνειδητοποιήσει ότι η αδυναμία της να αγγίξει τη “χρυσή της χήνα” (το δημόσιο) έχει κοστίσει τουλάχιστον τα διπλάσια για την ίδια τη χώρα και τον λαό της, μέσω των απολύσεων και της στασιμότητας του ιδιωτικού και χρηματοπιστωτικού τομέα.
Το σύστημα κρατικών εσόδων βρίσκεται σε απελπιστική ανάγκη πρέπει να αναζωπυρωθεί και να επανέλθει σε αυτό για το οποίο δημιουργήθηκε.
Την ίδια ώρα, οι πολιτικοί πρέπει να βελτιωθούν και να εξυπηρετούν το όφελος των πολιτών όπως αξιώνει το Σύνταγμα.
Είναι σε θέση να το κάνουν αυτό;
- Οι αγορές δεν δείχνουν να επηρεάζονται πλέον σε μεγάλο βαθμό από τα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα. Ωστόσο, άπαντες συμφωνούν στο ότι το μέλλον της Ελλάδας τους επηρεάζει όλους.
Ποιοι είναι σήμερα οι κίνδυνοι για την ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία;
Εάν οι Έλληνες ήθελαν να εκβιάσουν τους Ευρωπαίους, θα μπορούσαν να το έχουν κάνει πίσω στο 2010 όταν η έκθεση στο ελληνικό χρέος ήταν τεράστια.
Δεν πιστεύω - όπως και αρκετοί από τους συνάδελφούς μου - δεν μπορεί να μην εκθέσει την Ευρώπη σε μεγάλους κινδύνους.
Τον Μάρτιο του 2014, ο Δρ Μιχάλης Αργυρου, του Cardiff Business School, έγραψε σε άρθρο του σε μία ελληνική εφημερίδα κάτι πολύ επίκαιρο:
“H μονομερής διαγραφή χρέους συνεπάγεται άμεση έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, δηλαδή καταστροφή για την ελληνική οικονομία χωρίς ισοδύναμη καταστροφή της Ευρωζώνης.
Η τελευταία διαθέτει επιλογές, από την παροχή απεριόριστης ρευστότητας στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και τις αγορές κρατικών ομολόγων μέχρι την επίσπευση δημιουργίας δημοσιονομικής ένωσης, που θα περιορίσουν σημαντικά τις αρνητικές επιπτώσεις μιας ακραίας ελληνικής επιλογής.”
- Πώς αξιολογείτε το τρίτο πρόγραμμα διάσωσης;
Δεν υπάρχει λόγος να αξιολογήσεις κάτι που δεν μπορείς να αλλάξεις.
Εκείνο που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε είναι ότι δεν έπρεπε ποτέ να έχουμε αμφισβητήσει το προηγούμενο πρόγραμμα, εκτός αν είχαμε να κερδίσουμε κάτι καλύτερο από αυτό.
Αυτό που κάναμε ήταν να βρεθούμε σε δυσχερέστερη θέση από ό,τι ήμασταν και να περάσουμε μέσα από έναν τυφώνα, απλά και μόνο για να ικανοποιήσουμε τις φιλοδοξίες και τη δημοτικότητα των πολιτικών μας.
Αυτό ήταν μια πραγματική τρέλα και δεν είχε καμία οικονομική ή ορθολογική βάση.
- Συμφωνείτε με την άποψη ότι τα οικονομικά προβλήματα της Ελλάδας έχουν τις ρίζες τους στις αξίες και τα πιστεύω των Ελλήνων;
Το πρόβλημα που έχουμε δεν είναι οι αξίες μας ή τα πιστεύω μας.
Αν ρωτήσετε οποιονδήποτε στην Ελλάδα, θα σας πει για αξίες και πιστεύω που έχει ο κάθε άνθρωπος στον πλανήτη.
Το πρόβλημα προκύπτει όταν όλοι αγνοούμε αυτά τα πιστεύω και τις αξίες και αποφασίζουμε να κοιτάξουμε μόνο το συμφέρον και την προσωπική ευημερία μας παρά την ευημερία της χώρας.
Πρέπει να κατηγορούμε τους Έλληνες; Όχι εντελώς.
Ο πολιτικός ιστός, εκείνοι που παίρνουν τις αποφάσεις, οι δικαστικοί λειτουργοί κ.λπ. που απογοητεύουν μαζικά τους πολίτες αυτής της χώρας.
Γιατί οι Έλληνες που φεύγουν στο εξωτερικό καταφέρνουν να επιτύχουν και να ευημερήσουν, ενώ εκείνοι που μένουν πίσω αντιμετωπίζουν τόσα; Και αφού κατηγορούμε τους εαυτούς μας για όλα εκείνα που κάναμε λάθος, πρέπει να θυμόμαστε ότι χρειάζονται δύο για να χορέψουν.
Γι’ αυτό πρέπει να ρίξουμε και κάποιες ευθύνες στους Ευρωπαίους για ορισμένα πράγματα που πήγαν στραβά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου