<<ΝΙΚΟΣ ΛΥΓΕΡΟΣ ΓΙΑ ΑΟΖ>>

Πιστεύει ότι το Αιγαίο κρύβει 1,3 τρισ. δολάρια ορυκτό πλούτο

Για να κατανοήσουμε αποτελεσματικά και σε μεγαλύτερο βάθος τις πιθανότητες εύρεσης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, είναι καλό να εξετάσουμε την περίπτωση του Ισραήλ, λόγω της μικρής του ΑΟΖ, η οποία εξαρτάται κατά το μεγαλύτερο μέρος της από τη Λεκάνη Λεβαντίνης. Σε πρώτη φάση ας υπενθυμίσουμε ότι οι ειδικοί προτείνουν γεωτρήσεις, όταν η πιθανότητα εύρεσης κοιτασμάτων είναι μεγαλύτερη του 10%. Αν μελετήσουμε ανεξάρτητα κοιτάσματα που δεν βρίσκονται στην ίδια περιοχή, τότε αναγκαστικά περιοριζόμαστε σε αναλογίες για τις εκτιμήσεις μας. Στην περίπτωση του Ισραήλ και έμμεσα και της Κύπρου, τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων δεν μπορούν να θεωρηθούν ανεξάρτητα και αυτό το γεγονός αλλάζει ριζικά και θεαματικά τις πιθανότητες εύρεσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα υποψήφια κοιτάσματα που βρίσκονται σχετικά κοντά στις ακτές του Ισραήλ, είχαν πιθανότητες εύρεσης της τάξης των 15-17%, πράγμα το οποίο βέβαια οδηγεί σε γεωτρήσεις.

Όταν όμως οι περιοχές είναι πιο μακριά και πιο βαθιά λόγω της δομής της λεκάνης, αλλά και της τοπικότητας οι πιθανότητες εύρεσης αλλάζουν. Αυτό συνδυάζεται και με τις προηγούμενες ανακαλύψεις που έρχονται να υποστηρίξουν τα νέα υποψήφια κοιτάσματα, όχι μόνο λόγω σεισμικών ερευνών αλλά και πρακτικών ερευνών. Έτσι για το κοίτασμα Tamar, το μεγαλύτερο που βρέθηκε ανά τον κόσμο το 2008, οι πιθανότητες εύρεσης ήταν της τάξης των 35%, πριν γίνει η ανακάλυψη. Αυτό το γεγονός αλλάζει τα δεδομένα και οδηγεί την έρευνα να εμβαθύνει προς αυτή την κατεύθυνση. Και έτσι έγινε με το κοίτασμα Leviathan, το μεγαλύτερο της δεκαετίας, όπου οι πιθανότητες εύρεσης ανέβηκαν στα 50%. Για τους ειδικούς αυτά τα νούμερα είναι ήδη θεαματικά από μόνα τους, αλλά επιβεβαιώθηκαν και από την πραγματικότητα το 2010. Αυτά τα νέα δεδομένα είχαν τεράστιες επιπτώσεις για το δικό μας κοίτασμα στην Κύπρο. Διότι το κοίτασμα Αφροδίτη είναι στα όρια των ΑΟΖ της Κύπρου και του Ισραήλ και κατά συνέπεια και κοντά και σε ανάλογο περιβάλλον με τα προηγούμενα του Ισραήλ. Έτσι για την Αφροδίτη, οι πιθανότητες εύρεσης ανέβηκαν στο απίστευτο 70%. Με άλλα λόγια είναι σημαντικό να μην εξετάζουμε ένα κοίτασμα από μόνο του, αλλά να το εντάσσουμε σε ένα ενιαίο πεδίο, όπου μπορούμε να αναδείξουμε αν υπάρχουν αναλογίες και να υπολογίσουμε διαφορετικά τις πιθανότητες εύρεσης. Αυτή τη μεθοδολογία θα ακολουθήσουμε στην περίπτωση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων της ελληνικής ΑΟΖ μας.

ΑΟΖ και επενδυτικό ρίσκο

Το επενδυτικό ρίσκο είναι απαραίτητο για τις εταιρείες που ειδικεύονται στο πετρέλαιο και στο φυσικό αέριο, ενώ τα κράτη δεν το προτιμούν. Αυτή η διαφοροποίηση δεν είναι ενοχλητική και μάλιστα στην πραγματικότητα συνδυάζεται λόγω της ασυμμετρίας που υπάρχει μεταξύ της τεχνογνωσίας και του οικοπέδου, της γεώτρησης με το κοίτασμα. Ένας τρόπος να ποσοτικοποιήσουμε αυτήν την παράμετρο είναι η χρήση των πιθανοτήτων. Έτσι αυτές είναι απόλυτα συνδεδεμένες με τις εξορύξεις ακόμα και αν τα μέσα ενημέρωσης τις αποφεύγουν, διότι θεωρούν ότι εκφυλίζουν το θέμα και ταυτίζονται με την ανυπαρξία. Σε πρώτη φάση αυτό οφείλεται στις γνώσεις, διότι οι περισσότερες γνώσεις ελαχιστοποιούν τις πιθανότητες και κατά συνέπεια και το κόστος. Το ρίσκο στον συγκεκριμένο τομέα έχει δύο μεγάλες κατηγορίες: τη γεωλογική και την τεχνική. Η εξερεύνηση αφορά στην ύπαρξη υδρογονανθράκων, στο μέγεθος της ανακάλυψης και βέβαια στον τόπο, αν είναι φυσικό αέριο ή πετρέλαιο. Η ανάπτυξη εμπεριέχει το τεχνικό ρίσκο, αλλά και τη διαχείριση των αποθεμάτων. Όμως για να έχουμε μία ολοκληρωμένη εικόνα πρέπει να ενσωματώσουμε στην ανάλυσή μας το χρηματιστηριακό ρίσκο, το οικονομικό ρίσκο και βέβαια το πολιτικό ρίσκο. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, όπου έχουμε τη διαχείριση του ρίσκου, πρέπει να παρθούν και αποφάσεις, ενώ υπάρχει αβεβαιότητα. Έτσι το πεδίο αγγίζει τη θεωρία αποφάσεων σε πρώτο επίπεδο και τη θεωρία παιγνίων σε δεύτερο, όταν υπάρχουν ταυτόχρονα πολλοί παίκτες. Σε κάθε περίπτωση όμως, σε θεμελιακό επίπεδο έχουμε τον εξής χαρακτηρισμό για τη Συνολική Πιθανότητα Επιτυχίας: ΣΠΕ = Πεξ x Πανα x Πχρη x Ππολ x Ποικον. Με ανάλογο τρόπο μπορούμε να καθορίσουμε την πιθανότητα επιτυχίας στο αποκλειστικά γεωλογικό πλαίσιο. Έτσι μπορούμε να έχουμε κατηγορίες του τύπου: 0,02 – 0,05 (φτωχό), 0,10 – 0,20 (καλό), 0,20 – 0,30 (πολύ καλό με αναλογία δομής), 0,50 (πάρα πολύ καλό με ταυτότητα δομής). Με αυτήν τη μέθοδο μπορούμε να ορίσουμε την επιτυχία της δυνατότητας που δίνει την τάξη μεγέθους του κοιτάσματος. Μπορούμε λοιπόν μετά από αυτήν τη διαδικασία να αναλύσουμε το δέντρο αποφάσεων με έναν ορθολογικό τρόπο. Το ανάλογο μπορεί να γίνει στη συνέχεια με το πολιτικό κόστος, όπου κάνουμε χρήση της θεωρίας παιγνίων για να καταλήξουμε στην θεωρία χρησιμότητας. Έτσι μέσω της ΑΟΖ και της δυνατότητάς μας να κάνουμε οικόπεδα ανάλογα και με τις εταιρείες της αγοράς που ξέρουμε πώς λειτουργούν μπορούμε να μεγιστοποιήσουμε τα οφέλη μας ως Ελλάδα.

ΑΟΖ και είδη συμβάσεων αναδόχων

Όταν εξετάζουμε τον Πετρελαϊκό Κώδικα περί συμβάσεων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, στο πρώτο κεφάλαιο του τρίτου τίτλου, βρίσκουμε το Άρθρο 13 που προβλέπει τρεις μεγάλες κατηγορίες: τις συμβάσεις παραχώρησης, τις συμβάσεις διανομής και άλλου τύπου, όπως είναι οι συμβάσεις υπηρεσιών με ρίσκο. Στη συνέχεια το Άρθρο 14 περιγράφει τη σύμβαση παραχώρησης και το Άρθρο 15 τη σύμβαση διανομής. Το Άρθρο 16 διευκρινίζει όλες τις περιπτώσεις του Άρθρου 15. Σε αυτό το πλαίσιο κινείται ο τομέας και η αγορά και θα πρέπει να το έχουμε στο νου μας όταν θα περάσουμε σε αυτό το στάδιο της αξιοποίησης της ελληνικής ΑΟΖ. Μάλιστα με τα παραδείγματα του Ισραήλ και της Κύπρου έχουν ιστορικά δεδομένα για τις δύο μεγάλες κατηγορίες. Το Ισραήλ έχει κάνει αποκλειστικά συμβάσεις παραχώρησης (Contrat de concession, Concession Agreement). Σε αυτό το πεδίο, το κοίτασμα ανήκει στον ανάδοχο και δεν απαιτούνται κρατικές δανειακές εγγυήσεις. Η Κύπρος για το κοίτασμα Αφροδίτη έχει κάνει σύβαση διανομής (Contrat de partage de production, Production Sharing Agreement). Σε αυτό το πεδίο το κοίτασμα ανήκει στο κράτος και απαιτούνται κρατικές δανειακές εγγυήσεις. Πρέπει να σημειώσουμε μάλιστα ότι στο συγκεκριμένο κοίτασμα, όπου υπάρχει συνεκμετάλλευση με την Κύπρο και το Ισραήλ, η εταιρεία Noble δεν υπέγραψε την ίδια σύμβαση, που σημαίνει ότι και αυτή η περίπτωση προβλέπεται. Στην περίπτωση της Ελλάδας έχουμε όλες αυτές τις επιλογές. Η στρατηγική μας επιλογή περί αυτού του θέματος πρέπει να είναι αυτή που θωρακίζει τα εθνικά μας δικαιώματα και να κάνουμε χρήση του Προεδρικού Διατάγματος (10/02/2012) που εξασφαλίζει τον εθνικό χαρακτήρα οποιασδήποτε διαχείρισης των υδρογονανθράκων που έχουμε ήδη και που θα έχουμε στο μέλλον. Είναι λοιπόν σημαντικό να εξετάσουμε όλες τις διατάξεις περί του θέματος, διότι η ελληνική ΑΟΖ πρέπει να υποστηρίζει σε όλο το πλαίσιό της τα δικαιώματα της Ελλάδας. Και δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να είμαστε χαλαροί σε τέτοια θέματα λόγω των οικονομικών πιέσεων που δεχόμαστε. Η ΑΟΖ είναι ένα οικονομικό εργαλείο που μας υποστηρίζει και πρέπει να την αξιοποιήσουμε με σοβαρότητα, διότι υπόκειται στο Δίκαιο της Θάλασσας που υπογράψαμε το 1982 και που κυρώσαμε το 1995. Πρέπει λοιπόν να είμαστε συνεπείς σε όλες τις φάσεις της διαδικασίας για να βελτιστοποιήσουμε τα οφέλη μας. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι οι δικοί μας θα πρέπει να γνωρίζουν ήδη συμβάσεις λόγω εμπειρίας τους και να συνυπολογίζουν τους κανόνες που εφαρμόζει η αγορά. Σε αυτό το πλαίσιο θα εκμεταλλευτούμε και τον συνεργάτη μας από την Κύπρο, τον Σόλωνα Κασσίνη που έχει όλες τις απαραίτητες γνώσεις σε πρακτικό επίπεδο.