<<Νομισματική ένωση: Ελλάδα vs Πόρτο Ρίκο>>

Δεν έχουμε πρόθεση να συγκαλύψουμε τη διαχρονική διαφθορά, την φοροδιαφυγή και τόσα επιπρόσθετα εγχώρια στραβά της Ελλάδας. Όμως, αυτά δεν συγκαλύπτουν τα στραβά στη λειτουργία της νομισματικής ένωσης του ευρώ. Την περασμένη βδομάδα, το Πόρτο Ρίκο (εντός της νομισματικής επικράτειας των ΗΠΑ και της ζώνης του δολαρίου) ανακοίνωσε την χρεωκοπία του, την ίδια ώρα που εξελισσόταν η ελληνική χρεωκοπία εντός ευρωζώνης. Στις συστάσεις των ΗΠΑ για μετατροπή του ελληνικού χρέους σε βιώσιμο και παραμονή στην ευρωζώνη, ο Γερμανός Υπ. Οικονομικών κ. Σόιμπλε, με ένα πικρόχολο αστείο πρότεινε την ανταλλαγή:  Να αναλάβει η ΕΕ το Πόρτο Ρίκο και οι ΗΠΑ την Ελλάδα. Χωρίς να το αντιλαμβάνεται, ο Γερμανός Υπουργός ανέδειξε την τεράστια αντίφαση στις δύο νομισματικές ενώσεις και την αδυναμία της ευρωζώνης να λειτουργήσει ως κανονική νομισματική ένωση, με ευθύνη κυρίως της Γερμανίας, όπως φαίνεται μέσω μιας σύγκρισης των δύο περιπτώσεων.  

Φυσικά, υπάρχουν σημαντικές διαφορές αφού στις ΗΠΑ υπάρχει νομισματική ένωση εντός ενός κράτους, ενώ στην περίπτωση η ευρωζώνης αποτελείται από κυρίαρχα κράτη. Ωστόσο, το Πόρτο Ρίκο και η Ελλάδα, έχουν εκχωρήσει το δικαίωμα να εκδίδουν χρήμα στην αντίστοιχη Κεντρική Τράπεζα που σε καιρούς ομαλούς δεν προκαλούνται  προβλήματα. Ιδού όμως ο απολογισμός των δύο περιπτώσεων εν μέσω χρεωκοπίας. Στην περίπτωση του Πόρτο Ρίκο, δεν υπήρξε κλείσιμο τραπεζών, κανένας εκβιασμός για αποδοχή των όρων των δανειστών, καμιά απειλή για συντριβή και εκδίωξη από τη νομισματική ένωση (του δολαρίου). Στην Ελλάδα, η χρεοκοπία συνδέθηκε με κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος και η χώρα οδηγήθηκε στο δίλημμα να επιλέξει είτε τους αδίσταχτους  όρους των δανειστών είτε ασφυξία με αποπομπή από την ευρωζώνη. Η διαφορά αναδεικνύει την αδυναμία της ευρωζώνης να λειτουργήσει ως κανονική νομισματική ένωση.

Σε μια κανονική νομισματική ένωση όπως στις ΗΠΑ, η χρεοκοπία του Πόρτο Ρίκο συμβαίνει χωρίς κλείσιμο του τραπεζικού συστήματος ή εκδίωξη από το δολάριο. Στην Ελλάδα, η «ποινή» της χρεοκοπίας του κράτους, είναι η υποδούλωση του ελληνικού λαού! Όσο υπερβολικό και να φαίνεται, δεν υπάρχει ορθολογιστική οικονομική βάση που να αιτιολογεί τον παραλογισμό μιας συμφωνίας χωρίς βιώσιμο χρέος. Αυτός ο πολιτικός εξαναγκασμός φανερώνει ότι σοβαρές αποφάσεις στην ευρωζώνη λαμβάνονται όχι με οικονομικά αλλά με πολιτικά κριτήρια και με εκβιαστικά διλήμματα ώστε η Ελληνική Κυβέρνηση να «συναινεί» σε συμφωνία χωρίς καν βιώσιμο χρέος.  

Πέραν της έκδοσης χρήματος, προβάλλεται ότι η ευρωζώνη διέπεται από κοινούς κανόνες που πρέπει να εφαρμόζονται. Για αυτό, υποδεικνύεται άλλη μια καθοριστική παράμετρος που αφορά στην  οικοδόμηση της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ένωσης όπου η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ανέλαβε την εποπτεία όλων των τραπεζών στην ΕΕ. Σε αυτή την υποχρεωτικά αυστηρότερη εποπτεία (που αφαίρεσε από τα κράτη μέλη ευελιξία και ευχέρεια), η Γερμανία «φρόντισε» να μην παρέχεται και η ανάλογη ευρωπαϊκή προστασία στις καταθέσεις όλων των τραπεζών όπως ισχύει σε κάθε νομισματική ένωση κοινού νομίσματος. Συγκεκριμένα, ο τεχνικός σχεδιασμός της Τραπεζικής Ένωσης προνοούσε κοινή προστασία των καταθέσεων αλλά  λόγω πολιτικών παρεμβάσεων (κυρίως της Γερμανίας), η προστασία των καταθέσεων αφέθηκε για το ... αόριστο μέλλον όταν οι συνθήκες θα το επιτρέπουν, όχι τώρα! Ωστόσο, την κάλυψη της ιατρικής ασφάλειας κάποιος την χρειάζεται όταν είναι άρρωστος, όχι όταν είναι υγιέστατος. Τώρα που έχουμε κρίση, ένα αδύνατο κράτος-μέλος χρειάζεται την ασφάλεια της εγγύησης των καταθέσεων από την ΕΚΤ, την οποία ασφάλεια όμως παρέχουν τα δυνατά κράτη μέλη (π.χ. Γερμανία) στις δικές τους τράπεζες.

Παρεμπιπτόντως, μια τράπεζα του ευρωπαϊκού νότου, με αμφίβολη εγγύηση καταθέσεων  από το αδύναμο κράτος  (π.χ. Ελλάδα, Κύπρος), ανταγωνίζεται σήμερα στην προσέλκυση καταθέσεων μια Γερμανική τράπεζα της οποίας εγγυητής των καταθέσεων είναι το δυνατό Γερμανικό κράτος. Όμως, η ορθολογιστική διαχείριση των κινδύνων ήταν επιχείρημα που τα δυνατά κράτη προέβαλλαν συνήθως ως βάση της επιχειρηματολογίας τους. Στην περίπτωση αυτή θα έρθει μετά την καταστροφή…Πως θα ήταν οι οικονομίες αδύνατων κρατών της ευρωζώνης αν υπήρχε εγγύηση των καταθέσεων τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όπως ισχύει στις ΗΠΑ; Δεν θα μάθουμε ποτέ επειδή στην ευρωζώνη ανατράπηκε η οικονομική λογική και επικράτησαν οι πολιτικές επιδιώξεις. 

Κώστας Μαυρίδης  - Ευρωβουλευτής