<<Σοκ! Έτοιμη να σκάσει η παγκόσμια οικονομική φούσκα>>

Άγριος «τζόγος» από τους μεγαλοτραπεζίτες που επιδιώκουν να ξαναζήσει η παγκόσμια οικονομία μέρες... Lehman Brothers – Πώς το πάθημα δεν έγινε ποτέ μάθημα στους «φωστήρες» των κεντρικών τραπεζών

Άγριος «τζόγος» από τους μεγαλοτραπεζίτες που επιδιώκουν να ξαναζήσει η παγκόσμια οικονομία μέρες Lehman Brothers – Πώς το πάθημα δεν έγινε ποτέ μάθημα στους «φωστήρες» των κεντρικών τραπεζών, που συνεχίζουν αμετανόητοι να «σπρώχνουν» στις αγορές τοξικά κεφάλαια και ομόλογα

Του Χρήστου Θ. Παναγόπουλου

Σε βραδυφλεγή βόμβα αναδεικνύεται για το οικονομικό σύστημα σε παγκόσμια κλίμακα η οικονομική φούσκα – μαμούθ ύψους 655 τρισ. δολαρίων που έχει δημιουργηθεί εξαιτίας της πολιτικής που ακολουθούν συστηματικά οι κεντρικές τράπεζες, μειώνοντας δραστικά τα επιτόκιά τους μέσα σε διάστημα σχεδόν οκτώ ετών και εν συνεχεία τυπώνοντας πάνω από 15 τρισ. δολάρια, χωρίς, ωστόσο, κανένα αποτέλεσμα για την πολυπόθητη οικονομική ανάπτυξη.

Λίγη ιστορία…

Υπολογίζεται ότι μετά την κατάρρευση της επενδυτικής τράπεζας Lehman Brothers τον Οκτώβρη του 2008, η οποία σηματοδότησε την έναρξη της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, έως και σήμερα, οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν μειώσει πάνω από 600 φορές τα επιτόκιά τους, σε μια προσπάθεια να τονώσουν την ιδιωτική κατανάλωση.

Ωστόσο, παρά τις μειώσεις, η κατανάλωση στον ιδιωτικό τομέα μειωνόταν διαρκώς, γεγονός που άρχισε να ωθεί σταδιακά προς τα κάτω τις τιμές σε αγαθά και υπηρεσίες, οδηγώντας σε μείωση του πληθωρισμού και εν συνεχεία σε αποπληθωρισμό.

Όταν πλέον σταμάτησε να είναι αποτελεσματικό το μέτρο της μείωσης των επιτοκίων – άρχισαν, δηλαδή να είναι μηδενικά ή αρνητικά τα επιτόκια - κεντρικές τράπεζες, όπως η ΕΚΤ και η Τράπεζα της Ιαπωνίας άρχισαν να εφαρμόζουν τη συνταγή της ποσοτικής χαλάρωσης: Σε αντίθεση με το τύπωμα πραγματικού χρήματος, η ποσοτική χαλάρωση είναι δημιουργία ηλεκτρονικού χρήματος, η οποία δίνει ρευστότητα στις τράπεζες και γενικά στους θεσμικούς επενδυτές που πωλούν χρεόγραφα όπως κρατικά ομόλογα προς την κεντρική τράπεζα και αποκτούν κεφάλαια τα οποία μπορούν να διαθέσουν στην αγορά, δανείζοντας εταιρείες και ιδιώτες, αυξάνοντας την κατανάλωση, με σκοπό την ανάπτυξη της οικονομίας.

Με απλά λόγια, η λαϊκιστί αποκαλούμενη «χαρτούρα» των τραπεζών που οδήγησε στη «φούσκα» των 63 τρισ. δολαρίων, η οποία έσκασε στέλνοντας τις αγορές στον «Καιάδα» της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2008, επί της ουσίας, δεν ξεπεράστηκε ποτέ. Αντιθέτως, διογκώθηκε και μάλιστα έγινε ηλεκτρονική μέσω των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης, αγγίζοντας τα 655 τρισ. δολάρια, παρά το γεγονός ότι στιγμιαία προκάλεσε μικρή άνοδο του πληθωρισμού.

Κίνδυνος από τον αποπληθωρισμό του χρέους

Και μπορεί, στο μέτρο που αφορά τους πολίτες μιας χώρας, το φαινόμενο του αποπληθωρισμού να συνεπάγεται κάτι θετικό, δηλαδή, για παράδειγμα, λιγότερα χρήματα σε δαπάνες για την αγορά ενός σπιτιού, καυσίμων ή ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή. Το πρόβλημα είναι ότι αυτό συνοδεύεται από ελάχιστη ή καθόλου ανάπτυξη και συνιστά καταστροφή για την αύξηση της απασχόλησης. Τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα όταν ο αποπληθωρισμός πλήττει το δημόσιο χρέος: όσο πιο μεγάλος είναι, τόσο περισσότερο επιδεινώνεται μελλοντικά η εξυπηρέτηση του χρέους. Εάν, μάλιστα, η κατάσταση ξεφύγει πέρα από κάθε έλεγχο, τότε είτε απαιτείται η αναδιάρθρωσή του (επιμήκυνση του χρόνου της αποπληρωμής) είτε το «κούρεμά» του (διαγραφή χρέους) είτε η έσχατη λύση που είναι η χρεοκοπία.

Τι φοβούνται οι τράπεζες;

Ο φόβος των τραπεζών είναι ότι εάν σκάσει η παγκόσμια οικονομική «φούσκα», οι συνέπειές της στις αγορές και της οικονομίες του πλανήτη θα είναι πολύ χειρότερες από τις συνέπειες του κραχ το 2008, αμέσως μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers.

Η αγορά παραγώγων που χρησιμοποιεί αυτή τη «φούσκα» ως ασφαλιστική δικλείδα ξεπερνά τα 555 τρισ. δολάρια. Πολλές από τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, οι κυρίαρχες κυβερνήσεις, ακόμη και δήμοι έχουν χρησιμοποιήσει παράγωγα για πλαστά κέρδη και απόκρυψη του χρέους. Την ίδια στιγμή, τόσο η ΕΚΤ όσο και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (FED) βρίσκονται πλέον εκτεθειμένες σε «τοξικά» ομόλογα, τα οποία εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους για την παγκόσμια οικονομία.

Σε εξίσου δεινή θέση βρίσκονται επιχειρήσεις, βουτηγμένες στα χρέη: Mέσα στην περίοδο 2007-2016 τα εταιρικά ομόλογα έχουν διπλασιαστεί, από τα 3,5 τρισ. στα 7 τρισ. δολάρια, ποσό που ισοδυναμεί με το 50% του αμερικανικού ΑΕΠ!

ΟΑΕΔ: Συμβουλευτικές υπηρεσίες για ανέργους σε Αττική και Θεσσαλονίκη

Χρήσιμα συμπεράσματα

Η «συνταγή» της ποσοτικής χαλάρωσης αλλά και η εφαρμογή των Μνημονίων δεν βοηθούν σε καμία περίπτωση τη γενικότερη οικονομική κατάσταση στις χώρες της Ευρώπης και σε καμία περίπτωση δεν συνιστούν πανάκεια. Η υπερβολικήφορολόγηση, μηδενίζει τις προοπτικές των επενδύσεων, κρατώντας την απασχόληση σε χαμηλά επίπεδα, γεγονός που οδηγεί σε ραγδαία πτώση της κατανάλωσης.

Οι κεντρικές τράπεζες προσπαθούν τώρα άρον-άρον να ξεφορτωθούν «τοξικά» κεφάλαια και να κλείσουν χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που εμφανίζουν σοβαρά προβλήματα ρευστότητας. Θα αναρωτηθεί κανείς εύλογα: γιατί τέτοια σπουδή ξαφνικά; Γιατί τόσα χρόνια δεν έκαναν τίποτα; Γιατί πολύ απλά το πρόβλημα έχει διογκωθεί και πλέον κινδυνεύουν άμεσα! Το πάθημα της κρίσης του 2008 δεν έγινε ποτέ μάθημα στους τραπεζίτες που συνέχισαν να «τζογάρουν» με την ίδια ακόρεστη μανία, επενδύοντας ξανά και ξανά σε «χαρτούρα» και μάλιστα ηλεκτρονική, επειδή τους βόλευε.

Τι θα μπορούσε να γίνει

Η άρση της υπερφορολόγησης και η δημιουργία κινήτρων για επενδυτικές δαπάνες θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πρώτη αποσυμπίεση αυτή της δύσκολης κατάστασης.

Ζητούμενο εδώ παραμένει η αύξηση της απασχόλησης, ώστε να επέλθει και η συνακόλουθη αύξηση της κατανάλωσης.

Όμως, πόσο πρόθυμοι είναι οι κεντρικοί τραπεζίτες και οι κυβερνήσεις να αλλάξουν τακτική; Το μόνο σίγουρο είναι ότι εάν δεν αλλάξουν «τροπάριο» και μάλιστα σύντομα, τότε θα είναι πλέον πολύ αργά για δάκρυα…