<<Τι σημαίνει η αποχώρηση του ΔΝΤ; Νίκη Τσίπρα ή πλήρης αποτυχία;>>

Εκτός κάδρου των διαπραγματεύσεων θέτει εαυτόν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αποσύροντας τη διαπραγματευτική του ομάδα από το Brussels Group, σε μια αψυχολόγητη κατά πολλούς κίνηση, με την οποία στέλνει ηχηρά μηνύματα προς όλες τις κατευθύνσεις. Ανεξαρτήτως του στόχου της ενέργειας αυτής το ΔΝΤ πιστώνει μια άνευ προηγουμένου πολιτική νίκη στον Αλέξη Τσίπρα, καθώς οι επικεφαλής της διαπραγματευτικής του ομάδας ξεκαθάρισαν ότι «το ζήτημα είναι πλέον στα χέρια των πολιτικών και όχι των τεχνοκρατών», ενώ παράλληλα υποστήριξαν ότι τις τελευταίες εβδομάδες δεν έχει επιτευχθεί σχεδόν καμία πρόοδος στις τεχνικές διαπραγματεύσεις.
Ετσι μετά την ιδιότυπη καραντίνα την οποία έχουν επιβάλλει Μέρκελ και Τσίπρας στους κκ Σόιμπλε και Βαρουφάκη, αντιστοίχως περιορίζει τους εριστικούς και η Κριστίν Λαγκάρντ, αναλαμβάνοντας έστω και με κρότο η ίδια τα ηνία των διαπραγματεύσεων και επιβεβαιώνοντας το υψηλό πολιτικό επίπεδο στο οποίο θα συνεχιστούν οι συζητήσεις,
Αν και η πομπώδης αποχώρηση το ΔΝΤ από το πεδίο των διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες και ο επαναπατρισμός των στελεχών του στην Ουάσιγκτον είναι σαφής ένδειξη διπλωματικής εμπλοκής εν τούτοις η αυτό-εξαίρεσή του –σε τεχνικό επίπεδο- δεν αποκλείεται να αποτελέσει θρυαλλίδα για την επιτάχυνση των διαβουλεύσεων. Η αποχώρηση του ΔΝΤ μπορεί να διευκολύνει την πρόοδο των διαπραγματεύσεων σε τεχνικό επίπεδο καθώς σε θέματα που το Ταμείο εμφανιζόταν άκαμπτο και δογματικό τελικά ανοίγεται χώρος για να επικρατήσουν πιο μετριοπαθείς θέσεις.
Από την άλλη πλευρά η ελληνική κυβέρνηση αποδεικνύει εμπράκτως ότι η διαπραγματευτική της τακτική κατέστησε το ελληνικό ένα αμιγώς ευρωπαϊκό πρόβλημα το οποίο μπορεί τώρα να επιλυθεί με ευρωπαϊκούς όρους.

Η πρακτική της αποχώρησης του ΔΝΤ από τις διαπραγματεύσεις δεν είναι πρωτόγνωρη αλλά αποτελεί ένα νεύμα στην ιδιότυπη  γλώσσα του ίδιου του Ταμείου με το οποίο καθιστά σαφή την αλλαγή διαπραγματευτικού μοντέλου.

Ο επαναπατρισμός των επικεφαλής των τεχνικών κλιμακίων του Ταμείου δεν συνεπάγεται και την απουσία της Κριστίν Λαγκάρντ από ενδεχόμενο Eurogroup για το ελληνικό ζήτημα, ενώ σε καμία περίπτωση δεν συνιστά διακοπή του προγράμματος που εκτελείται, το οποίο –ως προς το Ταμείο- είναι παγωμένο από πέρυσι το καλοκαίρι.


Με τον τρόπο αυτό πάντως τα περιθώρια ολοκλήρωσης της αξιολόγησης υπό την έννοια της «πλήρους και ολοκληρωμένης» δεν υφίσταται πλέον.  Συνεπώς η ελληνική κυβέρνηση μπορεί πλέον να διεκδικήσει μια συμφωνία στη βάση της 20ης Φεβρουαρίου, κείμενο από το οποίο η Κριστίν Λαγκάρντ, με επιστολή της, είχε εξαιρέσει το ΔΝΤ.

Συνεπώς οι διαβουλεύσεις των ελληνικών αρχών διεξάγονται πλέον σε τεχνικό επίπεδο μόνο με την ΕΚΤ και την Κομισιόν και σε πολιτικό με τους εταίρους και την Κομισιόν.

Υπ αυτό το πρίσμα όλα δείχνουν πως η συμφωνία –αν υπάρξει- δεν θα αφορά εκταμίευση της δόσης αλλά διμερή τεχνική διευκόλυνση για την αποφυγή ατυχήματος. Συνεπώς η δόση παραμένει παγωμένη όπως και η αξιολόγηση.

Αρα το πρόγραμμα ντε φάκτο δεν μπορεί να ολοκληρωθεί αλλά μπορεί ακόμα και σιωπηρά να παραταθεί. Αυτό συνέβη άλλωστε με το ΔΝΤ τον Ιανουάριο όταν και έληγε επισήμως το Μνημόνιο. Η Ελλάδα υπέβαλε αίτηση παράτασης προς την ΕΕ αλλά όχι προς το Ταμείο, το οποίο επέμεινε τότε ότι πρόγραμμα υπάρχει και είναι ενεργό.

Για το λόγο αυτό ο Μάριο Ντράγκι είχε σε αντύποπτο χρόνο ξεκαθαρίσει ότι για να μπορεί η ΕΚΤ να στηρίζει χρηματοδοτικά την Ελλάδα αυτή θα πρέπει να είναι ενταγμένη σε κάποιου είδους ευρωπαϊκό πρόγραμμα.

Οι άνθρωποι της Κομισιόν αντιλαμβανόμενοι ότι τα περιθώρια επίτευξης συμφωνίας περιορίζονται είχαν επισημάνει ότι δεν υπάρχουν τελεσίγραφα και χρονικοί περιορισμοί για τις διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα, υπονοώντας ότι μπορεί οι συζητήσεις να συνεχιστούν και μετά τις 30 Ιουνίου.

Ποιος πέταξε εκτός διαπραγμάτευσης το ΔΝΤ; Ποιες είναι οι λύσεις Τσίπρα;

Από την αποχώρηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και τις δηλώσεις Τουσκ, μέχρι τις αποσχιστικές τάσεις Βαρουφάκη προκύπτει ότι τα τελευταία 24ωρα έχουν αλλάξει πολλά πράγματα στις προσεγγίσεις. Οι εξελίξεις αποκαλύπτουν ότι η τελευταία πρωτοβουλία του Αλέξη Τσίπρα μάλλον άλλαξε το ρου των διαπραγματεύσεων, ενδεχομένως και τις θέσεις των Ευρωπαίων. Η πυροδότηση από πλευράς του ΔΝΤ της τελευταίας έκρηξης μπορεί να αποδίδεται επισήμως στην ελλιπή πρόοδο στις διαπραγματεύσεις, όμως άπαντες γνωρίζουν ότι αυτό ήταν πρόφαση. Σε διαφορετική περίπτωση όλα τα ενδεχόμενα παραμένουν ανοιχτά, το ΔΝΤ, η ΕΕ και η ΕΚΤ δείχνουν ανυποχώρητοι, οι εταίροι, όπως αυτοί εκφράζονται από τους ηγέτες τους φαίνεται να υιοθετούν πιο διαλλακτική στάση, ενώ χρόνος και χρήμα εξαντλούνται.

Το ενδεχόμενο ενός GRaccident είναι πλέον ορατός κίνδυνος, η μη αποπληρωμή δόσης όμως προς τον επίσημο τομέα δεν συνιστά πιστωτικό γεγονός, όπως επισημαίνουν ο ένας μετά τον άλλο οι οίκοι αξιολόγησης. Παρ' όλα αυτά η δυναμική που δημιουργηθει από μια τέτοια εξέλιξη θα δυναμιτίσει το τραπεζικό σύστημα και θα οδηγήσει σε ντε φάκτο επιβολή capital controls.

Σόιμπλε, Βαρουφάκης και τώρα ΔΝΤ

Η καθαρά διπλωματική κίνηση του ΔΝΤ να αποσύρει τους επικεφαλής των τεχνικών κλιμακίων επικαλούμενο τη μεγάλη απόσταση στις διαπραγματεύσεις, οι διατυπώσεις ευρωπαίων αξιωματούχων και οι διαρροές στα διεθνή media σκιαγραφούν την εικόνα του Αλέξη Τσίπρα να κάθεται πλέον μόνος σε ένα τραπέζι με έναν κλειστό φάκελο μπροστά του και το τελεσίγραφο «take it or leave it» σε post-it.

Η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται σε αυτή τη φάση να έχει απωλέσει τη συνοχή της, κάτι που φαίνεται ότι συμβαίνει και στο Βερολίνο. Εδώ και καιρό οι κκ Βαρουφάκης, Σόιμπλε και Ντάισελμπλουμ είναι οι κύριοι εκφραστές

του δόγματος «no deal, is the best deal», ενώ από την άλλη πλευρά Τσίπρας, Μέρκελ και Ολάντ επιδιώκουν «μια κάποια λύσις». Οι Θεσμοί που εκπροσωπούνται από τον Ζαν Κλωντ Γιούνκερ, τον Μάριο Ντράγκι και την Κριστίν Λαγκάρντ εμφανίζονται σε διαφορετικό τέμπο.

Ο Μάριο Ντράγκι αύξησε απρόσμενα κατά 2,3 δις. την πρόσβαση των ελληνικών τραπεζών στον ELA, προβλέποντας παρατεταμένη περίοδο διαπραγματεύσεων, ενδεχομένως και εκτός προγράμματος, για δυο εβδομάδες.

Όπως είχε άλλωστε επισημάνει εγκαίρως το sofokleousin.gr η Τράπεζα της Ελλάδος έχει υποβάλλει τις συστημικές τράπεζες σε stress tests με γνώμονα την επιβίωσή τους μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου, ημερομηνία που αναμένεται να ολοκληρωθούν τελικά οι διαπραγματεύσεις.

Το σκηνικό ρήξης που έχει διαμορφωθεί στόχο έχει να εντείνει τις πιέσεις προς την ελληνική κυβέρνηση αναπτύσσοντας νέα δυναμική στις διαπραγματεύσεις, ενώ παράλληλα θα φέρει τον ΣΥΡΙΖΑ προ των ευθυνών του.

Η δυναμική ανατροπής του πολιτικού status quo

Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε κατά πολλούς να οδηγήσει τον Αλέξη Τσίπρα στην «κωλοτούμπα», σενάριο που δεν συνάδει με την ως τώρα πολιτική συμπεριφορά του πρωθυπουργού. Αν ο Αλέξης Τσίπρας αποφάσιζε να δεχθεί την τελευταία πρόταση των Θεσμών, υπό το εκβιαστικό τελεσίγραφο της αποχώρησης από τις διαπραγματεύσεις, τότε θα πυροδοτούσε αναπόφευκτα σπιράλ εσωκομματικών εξελίξεων.

Ετσι στην πραγματικότητα το σενάριο που έχει τεθεί σε εφαρμογή από τους δανειστές είναι αυτός της εκβιαστικής αλλαγής των πολιτικών ισορροπιών εντός της χώρας, που θα οδηγήσει σε διαίρεση του ΣΥΡΙΖΑ, αποσταθεροποίηση της κυβέρνησης και αναδιάταξη του κοινοβουλευτικού χάρτη.

Τη μεθόδευση αυτή ανέμεναν επί μακρόν τόσο ο Αλέξης Τσίπρας όσο και το κομματικό επιτελείο του ΣΥΡΙΖΑ και ως εκ τούτου φαίνεται δύσκολο να ενδώσουν σε μια τέτοια κίνηση. Δεν παύει ωστόσο το τελεσίγραφο να θέτει κυβέρνηση και κόμμα σε περιδίνηση, να ανεβάζει τους τόνους, να εντείνει τις πιέσεις σε όλα τα επίπεδα και να τροφοδοτεί φόβο και πανικό.

Χρήστος Φράγκου