Τρίτη 15 Ιουλίου 2014

Πόσο ανεξάρτητη μπορεί να είναι η τ/κ ηγεσία;


Χρήστος Ιακώβου
Διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου Μελετών


Πριν από τις ψευδοεκλογές του 2010 στα κατεχόμενα, τόσο διεθνώς, όσο και εγχωρίως, υπήρχε μία τάση που κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η εκλογή Έρογλου θα αποτελούσε ανασταλτικό και, πιθανόν, ανατρεπτικό παράγοντα σε σχέση με την πορεία και τη δυναμική που έλαβαν οι συνομιλίες. Επομένως, το πιο σημαντικό ερώτημα στρατηγικής υπόθεσης που ετίθετο, με βάση την πιθανότητα εκλογής Έρογλου, ήταν το εξής: μπορούσε ο Έρογλου να αλλάξει την πορεία των συνομιλιών στη βάση της ρητορικής και των διακηρύξεων του; 

Σε σχέση με την ρητορική του ήταν ανέκαθεν ξεκάθαρη η άποψη του ότι πρόκειται για θιασώτη της διεθνούς κατοχύρωσης των στρατηγικών κεκτημένων της Τουρκίας στην Κύπρο από το 1974 και εντεύθεν, δηλαδή της δημιουργίας Τουρκικού κράτους στο βορρά και της διατήρησης της στρατηγικής ομηρίας του νοτίου τμήματος. Σε αυτή τη βάση είναι πλήρως ευθυγραμμισμένος με την στρατηγική στοχοθεσία της Τουρκίας στο Κυπριακό. Επομένως, η ουσία του ερωτήματος δεν αφορά στην πιθανότητα αλλαγής της Τουρκικής στρατηγικής αλλά της Τουρκικής τακτικής των τελευταίων ετών στο Κυπριακό. 

Η Τουρκία εκμεταλλευόμενη το τεράστιο σφάλμα της Ελληνικής πλευράς, τον Φεβρουάριο του 2004, η οποία απεδέχθη μία στημένη διαδικασία που οδηγούσε τελεολογικώς στην παγίδα του δημοψηφίσματος, κατάφερε να εξέλθει κερδισμένη και εν πολλοίς αποενοχοποιημένη και έκτοτε να προσμετρά νίκες τακτικής, κυρίως στην ευρωπαϊκή της πορεία. Αυτό που η Τουρκία επιδιώκει σήμερα είναι να συνεχίζονται οι συνομιλίες στο Κυπριακό επιδιώκοντας δύο στόχους τακτικής: πρώτον, να διασφαλίζει ότι το Κυπριακό δεν θα αποτελεί εμπόδιο στην Ευρωπαϊκή της πορεία και δεύτερον, να χρησιμοποιεί την αρνητική πίεση που ασκεί ο χρόνος και τον αμερικανικόβρετανικό παράγοντα για να καταγράφει όσον το δυνατόν περισσότερες υποχωρήσεις από την Ελληνική πλευρά (π.χ. εκ περιτροπής προεδρία, έποικοι, σταθμισμένη ψήφος, δικαιώματα στο χρήστη για το περουσιακό).

Με αυτά τα δεδομένα τακτικής, ο Έρογλου θα μπορούσε να διαφοροποιηθεί από τον προκάτοχό του Ταλάτ δυναμιτίζοντας τις συνομιλίες; Η απάντηση είναι σαφώς όχι, αν κρίνουμε από τη μέχρι τώρα πορεία του Έρογλου, ως επικεφαλής της πολιτικής πτέρυγας των κατοχικών δυνάμεων. Εκτός από τον μοχλό που του προσέδωσε η πλειοψηφία στα κατεχόμενα, οι άλλες πραγματικότητες δεν μπορούν να του παράσχουν πολλά περιθώρια ελιγμών. Έστω και αν επιχειρήσει να διαφοροποιηθεί από την ήδη προδιαγεγραμμένη τακτική της Άγκυρας, πολύ σύντομα η Τουρκία θα τον αναγκάσει να ευθυγραμμιστεί στην δική της ρότα και να λειτουργήσει στα πραγματικά πλαίσια πολιτικής, οικονομικής και πάνω απ' όλα στρατιωτικής εξάρτησης των κατεχομένων από την «μητέρα πατρίδα».    

Επομένως, το πρώτο συμπέρασμα στην ανάλυση της υπόθεσης στρατηγικής που τέθηκε είναι ότι πάντα η βάση στρατηγικής πρόβλεψης σε μία επικείμενη πολιτική αλλαγή δεν είναι το τι λέει ο πολιτικός δρων αλλά το τι μπορεί να κάνει, στη βάση των πραγματικοτήτων που του επιβάλλει το πολιτικό περιβάλλον. Θα ήταν τουλάχιστον αφέλεια να πιστέψει κάποιος ότι μερικές χιλιάδες ψήφοι στην κατεχόμενη Κύπρο θα μπορούσαν επιβάλουν αλλαγή τακτικής στην Τουρκία, ειδικώς σε μία περίοδο όπου η υπερεξάπλωση της εξωτερικής της πολιτικής ιεραρχεί ψηλότερα πολύ πιο σημαντικές προτεραιότητες απ' ό,τι το Κυπριακό. Η Τουρκία θέλει κάποιον εντολοδόχο να συνομιλεί στο Κυπριακό και ο Έρογλου συνομιλεί, είτε το θέλει είτε όχι.

Το δεύτερο και πιο ουσιαστικό συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουμε από αυτήν την υπόθεση είναι ότι αφ' ης στιγμής η Ελληνική πλευρά, τα τελευταία χρόνια, δέχθηκε να καταγραφεί «πρόοδος» στα κεφάλαια που αφορούν την διζωνικότητα και την πολιτική ισότητα που ήταν πάγιες τουρκικές επιδιώξεις θα βρεθεί σε εξαιρετικά δύσκολη θέση όταν στη συνέχεια των συνομιλιών θα τεθούν κρίσιμα για την ελληνική πλευρά θέματα όπως είναι η ασφάλεια, οι εγγυήσεις, οι έποικοι κά. Επομένως, έχοντας αποσπάσει καθοριστικής σημασίας παραχωρήσεις που ικανοποιούν σημαντικές στρατηγικές της επιδιώξεις, η Τουρκία εξασφαλίζει το πλεονέκτημα τακτικής να σκληρύνει τη στάση της στις διαπραγματεύσεις και να απαιτήσει ακόμη περισσότερες υποχωρήσεις. Αυτόν τον ρόλο μπορεί να παίξει με μεγάλη επιτυχία ο «κακός» Έρογλου. Τότε η Ελληνική πλευρά θα βρεθεί προ του εκβιαστικού διλήμματος να αποχωρήσει και να χρεωθεί το αδιέξοδο ή να παραμείνει σε μία διαδικασία εκφυλισμού των συνομιλιών έχοντας δώσει πολλά και χωρίς να λάβει τίποτα. Εις αμφότερες τις περιπτώσεις, η «ουδέτερη» Τουρκία βρίσκεται πλησίον ενός σημαντικού τακτικού στόχου. Να αποσυνδέσει το Κυπριακό οριστικά από τις ευρωτουρκικές σχέσεις.    


 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου